Đi tìm người kế nhiệm của Chủ tịch FED – Jerome Powell

Jerome Powell là một trong những Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) có nhiệm kỳ nhiều biến động nhất trong lịch sử hiện đại. Từ chiến tranh thương mại, đại dịch Covid-19, cho tới lạm phát cao nhất hơn 40 năm và chu kỳ thắt chặt tiền tệ khốc liệt, Powell đã dẫn dắt FED đi qua những thời khắc mang tính bước ngoặt của kinh tế toàn cầu. Khi nhiệm kỳ của ông tiến gần tới hồi kết, thị trường tài chính bắt đầu tập trung vào câu hỏi quan trọng không kém các quyết định lãi suất: ai sẽ là người kế nhiệm Jerome Powell, và người đó sẽ mang đến một FED như thế nào?

Di sản của Jerome Powell – thực dụng, quyết đoán và bảo vệ tính độc lập của FED

Không giống nhiều người tiền nhiệm xuất thân từ học thuật kinh tế, Jerome Powell là luật sư, từng hoạt động trong lĩnh vực đầu tư và giữ vai trò quan trọng tại Bộ Tài chính Mỹ. Chính nền tảng này giúp Powell trở thành một Chủ tịch FED mang phong cách thực dụng, đặt nặng yếu tố ổn định hệ thống tài chính và phản ứng linh hoạt với khủng hoảng.

Dấu ấn lớn nhất của Powell đến trong giai đoạn đại dịch Covid-19, khi FED tung ra hàng loạt biện pháp chưa từng có tiền lệ: hạ lãi suất về gần 0%, mở rộng chương trình nới lỏng định lượng quy mô cực lớn, can thiệp vào thị trường tín dụng doanh nghiệp và bảo đảm thanh khoản cho toàn hệ thống tài chính. Những quyết định này đã ngăn chặn nguy cơ sụp đổ dây chuyền và tạo nền tảng cho quá trình phục hồi nhanh sau đó.

Tuy nhiên, di sản của Powell không chỉ là “nới lỏng”. Khi lạm phát bùng nổ hậu Covid-19, ông đã chấp nhận đánh đổi tăng trưởng ngắn hạn để đưa lạm phát quay về kiểm soát, thông qua chu kỳ tăng lãi suất mạnh và nhanh nhất kể từ thập niên 1980. Quan trọng hơn, Powell kiên quyết bảo vệ tính độc lập của FED trước áp lực chính trị, qua đó củng cố niềm tin của thị trường vào vai trò trung tâm của FED trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Chính vì vậy, người kế nhiệm Powell không chỉ tiếp quản một vị trí quyền lực, mà còn phải gánh trên vai kỳ vọng duy trì uy tín, tính độc lập và sự nhất quán của chính sách tiền tệ Mỹ.

Vì sao cuộc đua kế nhiệm Powell đặc biệt nhạy cảm ?

FED hiện đang đứng trước nhiều thách thức mang tính cấu trúc. Lạm phát có thể đã hạ nhiệt, nhưng chưa hoàn toàn biến mất. Nợ công Mỹ ở mức cao kỷ lục, chi phí lãi vay ngày càng lớn, trong khi môi trường địa chính trị và chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng bất ổn. Trong bối cảnh đó, chỉ một thay đổi nhỏ trong tư duy điều hành của Chủ tịch FED mới cũng có thể làm dịch chuyển mạnh kỳ vọng lãi suất, USD, trái phiếu và các tài sản rủi ro.

Chính vì vậy, thị trường không chỉ quan tâm đến cái tên kế nhiệm Jerome Powell, mà còn đặc biệt chú ý đến “triết lý chính sách” mà người đó đại diện.

Các ứng viên tiềm năng kế nhiệm Jerome Powell

Trong nhóm ứng viên hiện được nhắc tới nhiều nhất, Christopher Waller và Michelle Bowman là hai Thống đốc FED đương nhiệm, đại diện cho phương án kế nhiệm từ “nội bộ”. Chris Waller được đánh giá cao ở tư duy dựa trên dữ liệu và hiểu sâu cơ chế vận hành chính sách tiền tệ. Nếu Waller được lựa chọn, FED nhiều khả năng sẽ duy trì sự liên tục với thời kỳ Powell, hạn chế gây sốc cho thị trường, nhưng cũng khó tạo ra thay đổi mang tính đột phá.

Michelle Bowman lại nổi bật ở vai trò giám sát ngân hàng và góc nhìn gắn với hệ thống ngân hàng cộng đồng. Bà thường thể hiện sự thận trọng với việc siết chặt quá mức, đặc biệt khi điều đó gây áp lực lên hệ thống tài chính cơ sở. Tuy nhiên, Bowman ít được xem là ứng viên hàng đầu cho vị trí Chủ tịch FED, do ảnh hưởng chính sách tiền tệ tổng thể chưa thực sự nổi bật so với các đối thủ khác.

Kevin Warsh, cựu Thống đốc FED, là cái tên mang tính “truyền thống” hơn. Ông từng tham gia điều hành FED trong giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, có kinh nghiệm trực tiếp với những quyết định chính sách mang tính sinh tử. Warsh được đánh giá cao về hiểu biết hệ thống và khả năng giữ cân bằng giữa ổn định tài chính và chính sách tiền tệ. Nếu Warsh trở lại với vai trò Chủ tịch FED, thị trường có thể kỳ vọng một FED cứng rắn với lạm phát, chú trọng uy tín dài hạn và hạn chế can thiệp mang màu sắc chính trị.

Kevin Hassett, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia (NEC), lại là ứng viên mang màu sắc chính trị rõ nét nhất. Là cố vấn kinh tế thân cận với Nhà Trắng, Hassett được xem là lựa chọn phù hợp nếu chính quyền Mỹ muốn FED có lập trường mềm mỏng hơn với lãi suất nhằm hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên, chính điều này cũng làm dấy lên lo ngại về mức độ độc lập của FED nếu Hassett trở thành Chủ tịch. Với thị trường, đây là con dao hai lưỡi: kỳ vọng nới lỏng có thể hỗ trợ tài sản rủi ro trong ngắn hạn, nhưng lại tiềm ẩn rủi ro lạm phát và biến động USD trong dài hạn.

Rick Rieder, Giám đốc bộ phận thu nhập cố định của BlackRock, là ứng viên “ngoài hệ thống” hiếm hoi. Với kinh nghiệm sâu rộng trên thị trường trái phiếu toàn cầu, Rieder hiểu rõ cách lợi suất, nợ công và dòng vốn vận động trong thực tế. Nếu được lựa chọn, ông có thể mang đến cho FED một góc nhìn thị trường rất mạnh. Tuy nhiên, việc thiếu kinh nghiệm trực tiếp trong bộ máy FED khiến khả năng ông trở thành Chủ tịch vẫn được đánh giá là thấp hơn so với các ứng viên còn lại.

Tác động tiềm tàng tới thị trường tài chính

Sự khác biệt giữa các ứng viên không nằm ở mục tiêu cuối cùng – ổn định giá cả và toàn dụng lao động – mà nằm ở cách tiếp cận. Một Chủ tịch FED thiên về nới lỏng và tăng trưởng có thể tạo lực đỡ cho chứng khoán và tài sản rủi ro, nhưng gây áp lực lên USD và lợi suất dài hạn. Ngược lại, một Chủ tịch FED cứng rắn với lạm phát sẽ duy trì mặt bằng lãi suất cao lâu hơn, khiến thị trường phải thích nghi với môi trường tài chính khắt khe.

Đối với nhà đầu tư, việc theo dõi cuộc đua kế nhiệm Powell là cách để đọc trước xu hướng chính sách tiền tệ Mỹ trong nhiều năm tới, thay vì chỉ tập trung vào một vài cuộc họp FOMC ngắn hạn.

Kết luận

Jerome Powell sẽ được ghi nhớ như một Chủ tịch FED của khủng hoảng và những quyết định khó khăn. Người kế nhiệm ông, dù là Waller, Bowman, Warsh, Hassett hay một lựa chọn bất ngờ như Rick Rieder, đều sẽ phải đối mặt với kỳ vọng rất lớn từ thị trường toàn cầu. Cuộc chuyển giao này không chỉ mang ý nghĩa nhân sự, mà còn có thể đánh dấu bước ngoặt mới trong cách FED điều hành chính sách tiền tệ trong kỷ nguyên đầy bất định phía trước.