Gói Kích Thích Kinh Tế Mới Của Nhật Bản: Đối Phó Lạm Phát và Đặt Cược vào Tăng Trưởng Chiến Lược Dài Hạn

Quy Mô của Gói Kích Thích

Gói kích thích kinh tế mới được thiết kế như một động thái can thiệp toàn diện, tập trung vào hai trụ cột chính: ổn định đời sống nhân dân và đầu tư vào tương lai. Tổng giá trị của gói kích thích được ước tính lên tới khoảng 39 nghìn tỷ Yên (tương đương khoảng 250 tỷ USD), một con số thể hiện quyết tâm lớn của chính phủ.

Trong tổng giá trị này, phần chi tiêu tài khóa trực tiếp được huy động thông qua một ngân sách bổ sung là 13,9 nghìn tỷ Yên (khoảng 90 tỷ USD), được phân bổ cho năm tài chính hiện tại, kết thúc vào tháng 3 năm 2025. Nguồn vốn còn lại được bổ sung thông qua các khoản vay của chính phủ, các chương trình cho vay ưu đãi và các quỹ dự trữ. Quy mô tài khóa trực tiếp này là đáng kể và đặt nó vào hàng ngũ các gói cứu trợ và phục hồi lớn nhất mà Nhật Bản từng thực hiện, chỉ sau các biện pháp được áp dụng trong thời kỳ đại dịch COVID-19. Mục tiêu cơ bản là tạo ra một động lực đủ mạnh để đẩy lạm phát do chi phí lên và giảm thiểu tác động tiêu cực của nó đối với tầng lớp trung lưu và những người dễ bị tổn thương, đồng thời khai thác sức mạnh của chi tiêu công để kích hoạt chu kỳ đầu tư tư nhân.

Các Biện Pháp Giảm Chi Phí Sinh Hoạt và Thúc Đẩy Tiêu Dùng Hộ Gia Đình

Nhận thức rõ rằng chi phí năng lượng và nhu yếu phẩm tăng cao đang làm xói mòn sức mua của người tiêu dùng, chính phủ đã ưu tiên các biện pháp can thiệp trực tiếp vào chi phí sinh hoạt. Đây được coi là bước đệm quan trọng để giữ vững sự ổn định xã hội và ngăn chặn sự sụt giảm của tiêu dùng nội địa.

• Trợ cấp Năng lượng và Tiện ích: Một phần đáng kể của gói kích thích được dành cho việc trợ cấp hóa đơn điện và gas. Chương trình này cung cấp các khoản giảm giá trực tiếp (ví dụ: khoảng 7.000 Yên) cho các hộ gia đình trong ba đến bốn tháng. Mục tiêu là làm giảm tức thời áp lực lạm phát đối với các mặt hàng thiết yếu, giúp người dân có thêm ngân sách chi tiêu cho các hàng hóa và dịch vụ khác, từ đó thúc đẩy cầu nội địa.
• Hỗ trợ Thu nhập cho Người Dễ Bị Tổn Thương: Các khoản hỗ trợ tiền mặt một lần được phân phối tới các hộ gia đình có thu nhập thấp hoặc đang phải đối mặt với khó khăn kinh tế. Đây là một cơ chế lưới an sinh xã hội nhằm đảm bảo rằng tốc độ tăng lương không bị lạm phát vượt mặt đối với những nhóm dân cư yếu thế nhất.
• Điều chỉnh Thuế Thu nhập và Thu nhập Khả dụng: Một biện pháp trọng tâm khác là đề xuất về việc tăng ngưỡng lương miễn thuế hoặc triển khai các hình thức giảm thuế thu nhập khác. Ý tưởng đằng sau việc này là tăng thu nhập khả dụng ròng cho người lao động, khuyến khích họ chi tiêu nhiều hơn thay vì thắt chặt chi tiêu. Điều này cũng nhằm mục đích củng cố niềm tin rằng tăng trưởng kinh tế sẽ đi kèm với tăng lương thực tế.

Những biện pháp này không chỉ là cứu trợ mà còn là một chiến lược để định hình kỳ vọng lạm phát và tiêu dùng, tạo ra hiệu ứng lan tỏa tích cực từ việc tăng sức mua của người dân ra toàn bộ nền kinh tế.

Đầu Tư Chiến Lược và Đảm Bảo An Ninh Kinh Tế Dài Hạn

Phần quan trọng thứ hai của gói kích thích là tập trung vào các lĩnh vực đầu tư chiến lược, đặt nền móng cho sự tăng trưởng bền vững và khả năng cạnh tranh quốc tế trong tương lai. Nhật Bản đang dịch chuyển trọng tâm từ việc hỗ trợ các ngành công nghiệp truyền thống sang việc dẫn đầu trong các lĩnh vực công nghệ cao và an ninh kinh tế.

• Công nghệ và Đổi mới: Gói kích thích dành nguồn vốn đáng kể cho các dự án nghiên cứu và phát triển trong các lĩnh vực tiên tiến như công nghệ lượng tử, trí tuệ nhân tạo (AI) và sản xuất chất bán dẫn. Điều này bao gồm việc tăng cường các khoản tài trợ cho các trường đại học và viện nghiên cứu, cũng như các ưu đãi cho các công ty khởi nghiệp công nghệ. Việc này không chỉ nhằm mục đích nâng cao năng suất mà còn để đảm bảo vị thế của Nhật Bản trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
• An ninh Nguồn cung và Vật liệu Chiến lược: Nhận thức rõ về sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, chính phủ đang đầu tư vào việc nội địa hóa sản xuất các vật liệu và khoáng sản chiến lược. Ví dụ, các khoản đầu tư vào ngành đóng tàu và các cơ sở lưu trữ chiến lược là một phần của nỗ lực lớn hơn nhằm tăng cường khả năng tự cường kinh tế và chống chọi với các cú sốc bên ngoài.
• Đầu tư vào Nền kinh tế Xanh và Chuyển đổi Năng lượng: Một phần đáng kể được phân bổ cho các dự án liên quan đến năng lượng tái tạo, công nghệ carbon thấp và xe điện. Đây là nỗ lực để đáp ứng các cam kết về khí hậu và đồng thời tạo ra một ngành công nghiệp xanh mới, thu hút đầu tư tư nhân vào các giải pháp bền vững.

Những Thách Thức Tài Khóa và Rủi Ro Tiềm ẩn

Mặc dù có những mục tiêu tích cực, gói kích thích này cũng mang đến những thách thức tài khóa đáng kể. Để tài trợ cho phần chi tiêu bổ sung, chính phủ Nhật Bản sẽ phải phát hành một lượng lớn trái phiếu mới.

Việc phát hành nợ mới làm gia tăng mối lo ngại về tình trạng tài chính công của Nhật Bản, vốn đã có mức nợ công trên GDP cao nhất trong số các quốc gia phát triển. Sự gia tăng nợ công có thể gây ra những áp lực dài hạn đối với lãi suất và có khả năng hạn chế khả năng cơ động của chính sách tài khóa trong tương lai. Hơn nữa, một gói kích thích quy mô lớn có thể tạo ra rủi ro lạm phát do cầu kéo trong một số lĩnh vực, làm phức tạp thêm nỗ lực của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) trong việc bình thường hóa chính sách tiền tệ. Các nhà kinh tế cũng cảnh báo về tính kém hiệu quả của chi tiêu công nếu các khoản đầu tư không được thực hiện một cách minh bạch và hiệu quả, dẫn đến thất thoát hoặc lãng phí nguồn lực quý giá.

Tóm lại, gói kích thích mới của Nhật Bản là một bước đi quan trọng nhằm cân bằng giữa nhu cầu giảm thiểu khó khăn ngắn hạn do lạm phát và định hình một tương lai kinh tế vững mạnh hơn. Sự thành công của nó sẽ phụ thuộc vào việc chính phủ có thể triển khai các biện pháp này một cách hiệu quả, đảm bảo chi tiêu công tạo ra hiệu ứng lan tỏa thực sự và quản lý được rủi ro tài khóa đang gia tăng hay không.