Nhập khẩu của Trung Quốc giảm mạnh do nhu cầu giảm, chiến tranh thương mại leo thang

• Nhập khẩu của Trung Quốc bất ngờ giảm trong tháng 1-tháng 2
• Tăng trưởng xuất khẩu không đạt dự báo
• Chiến tranh thương mại của Hoa Kỳ leo thang
• Thặng dư thương mại của Trung Quốc đạt 170,52 tỷ đô la

BẮC KINH, ngày 7 tháng 3 – Dữ liệu thương mại mới nhất từ Trung Quốc đang phản ánh một bức tranh đầy thách thức cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Trong giai đoạn tháng 1-tháng 2, cả nhập khẩu và xuất khẩu của Trung Quốc đều suy giảm, trong bối cảnh áp lực thuế quan từ Hoa Kỳ gia tăng và nhu cầu nội địa yếu kém. Những diễn biến này đặt ra nhiều câu hỏi về triển vọng phục hồi kinh tế của Trung Quốc trong thời gian tới.

Nhập khẩu Sụt Giảm Đáng Kể

Kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc giảm 8,4% so với cùng kỳ năm trước, trái ngược hoàn toàn với dự báo tăng trưởng 1% từ các chuyên gia. Sự sụt giảm này diễn ra trên diện rộng, bao gồm các mặt hàng chiến lược như ngũ cốc, quặng sắt và dầu thô. Theo chuyên gia Xu Tianchen từ Economist Intelligence Unit, sự suy giảm nhập khẩu có thể liên quan đến chiến lược dự trữ hàng hóa trong bối cảnh căng thẳng thương mại kéo dài. Đồng thời, nhập khẩu quặng sắt giảm mạnh cũng được cho là hệ quả của việc Bắc Kinh điều chỉnh sau khi mua quá mức trong năm 2024.

Ngoài ra, nhu cầu nội địa yếu kém và sự suy giảm trong hoạt động chế biến xuất khẩu cũng là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Đáng chú ý, lượng nhập khẩu của các doanh nghiệp nhà nước giảm tới 20,6%, trong khi các công ty tư nhân ghi nhận mức tăng nhẹ 2,7%, cho thấy vai trò ngày càng lớn của kho dự trữ trong việc duy trì nguồn cung.

Xuất Khẩu Mất Đà

Xuất khẩu – vốn là điểm sáng của kinh tế Trung Quốc – cũng cho thấy dấu hiệu chững lại. Tăng trưởng xuất khẩu chỉ đạt 2,3%, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng 5% và giảm mạnh so với mức tăng 10,7% vào tháng 12 năm trước. Theo ông Zhang Zhiwei, nhà kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management, sự chậm lại này có thể xuất phát từ việc các doanh nghiệp đẩy nhanh xuất khẩu vào cuối năm ngoái để tránh các biện pháp thuế quan mới từ Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, tác động từ mức thuế cao hơn của Hoa Kỳ đối với hàng hóa Trung Quốc dự kiến sẽ rõ rệt hơn trong những tháng tới. Việc Tổng thống Donald Trump tăng thuế lên thêm 10% đối với hàng hóa Trung Quốc đã khiến các nhà xuất khẩu phải điều chỉnh chiến lược, đồng thời làm gia tăng bất ổn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tác Động Từ Thuế Quan và Các Yếu Tố Bên Ngoài

Việc Hoa Kỳ áp thuế mới với lý do Bắc Kinh chưa kiểm soát đủ dòng thuốc phiện fentanyl tiếp tục gây sức ép lớn lên nền kinh tế Trung Quốc. Các doanh nghiệp xuất khẩu buộc phải tạm dừng hoạt động để chuẩn bị đối phó với các biện pháp hạn chế mới. Đồng thời, sản xuất cũng bị gián đoạn bởi kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Các mặt hàng chiến lược như dầu thô và quặng sắt chịu ảnh hưởng nặng nề. Nhập khẩu dầu thô giảm 5% do các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt hơn từ Hoa Kỳ đối với Nga và Iran. Nhập khẩu quặng sắt giảm 8,4%, một phần do tình trạng gián đoạn thời tiết tại Úc – nguồn cung cấp chính của Trung Quốc.

Thách Thức Từ Cuộc Chiến Thương Mại Mỹ-Trung

Giai đoạn đầu năm 2025 chứng kiến sự leo thang căng thẳng trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung. Vào ngày 4 tháng 3, chính quyền Trump bất ngờ tăng gấp đôi mức thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc lên 20%. Bắc Kinh ngay lập tức đáp trả bằng việc áp thuế trả đũa từ 10%-15% đối với hàng nông sản nhập khẩu từ Hoa Kỳ và hạn chế hoạt động của 25 công ty Mỹ.

Vòng xoáy leo thang này không chỉ gây tổn hại trực tiếp cho thương mại song phương mà còn làm gia tăng rủi ro cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong bối cảnh đó, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc phải đối mặt với bài toán khó khăn: tìm kiếm các động lực tăng trưởng mới để bù đắp cho sự suy giảm xuất khẩu.

Khủng Hoảng Tiêu Dùng Nội Địa và Ngành Bất Động Sản

Tiêu dùng nội địa – một trụ cột quan trọng của nền kinh tế – vẫn ở mức yếu. Thủ tướng Lý Cường thẳng thắn thừa nhận rằng nhu cầu trong nước "không đủ" để thúc đẩy tăng trưởng. Chính phủ Trung Quốc đã đặt mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 5% cho năm 2025, nhưng điều này đang đối mặt với nhiều rủi ro.

Ngành bất động sản – lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế – đang đối mặt với khủng hoảng nghiêm trọng. Các nhà phát triển bất động sản gánh chịu gánh nặng nợ nần, trong khi niềm tin của người tiêu dùng vào thị trường này suy giảm mạnh. Tình trạng này không chỉ kìm hãm tăng trưởng mà còn tiềm ẩn nguy cơ bất ổn xã hội.

Nguy Cơ Giảm Phát

Một trong những mối lo ngại lớn nhất hiện nay là nguy cơ giảm phát kéo dài. Chỉ số giảm phát GDP ngụ ý của Trung Quốc dự kiến ​​ở mức -0,1% vào năm 2025 – đánh dấu năm thứ ba liên tiếp ghi nhận mức âm. Đây là chuỗi giảm phát dài nhất kể từ thời kỳ Đại nhảy vọt vào đầu những năm 1960. Giảm phát có thể dẫn đến vòng xoáy suy thoái kinh tế, khi giá cả giảm khiến người tiêu dùng trì hoãn mua sắm và doanh nghiệp cắt giảm sản lượng.

Giải Pháp Nào Cho Tương Lai?

Để đối phó với những thách thức hiện tại, chính phủ Trung Quốc đã để ngỏ khả năng cắt giảm lãi suất và bơm thêm thanh khoản vào hệ thống tài chính thông qua việc giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc của các ngân hàng. Tuy nhiên, hiệu quả của các biện pháp này vẫn còn là một dấu hỏi lớn trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng trì trệ và ngành bất động sản gặp khó khăn.

Ngoài ra, việc tìm kiếm thị trường xuất khẩu thay thế ở các quốc gia đang phát triển có thể giúp duy trì tăng trưởng xuất khẩu. Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến căng thẳng thương mại mới với các quốc gia khác.

Kết Luận

Nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt với một loạt thách thức nghiêm trọng: căng thẳng thương mại Mỹ-Trung leo thang, nhu cầu nội địa yếu kém, khủng hoảng trong ngành bất động sản và nguy cơ giảm phát kéo dài. Những diễn biến này không chỉ ảnh hưởng đến triển vọng kinh tế của Trung Quốc mà còn có tác động sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu.

Liệu các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc có thể đưa ra những giải pháp hiệu quả để vượt qua giai đoạn khó khăn này hay không vẫn còn là câu hỏi chưa có lời giải đáp. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là tình hình kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục là tâm điểm chú ý của thế giới trong thời gian tới.