Những Mô Hình Giá Quan Trọng Trong Giao Dịch Kỹ Thuật

1. Mô hình giá là gì?

Mô hình giá (chart pattern) là những cấu trúc hình học được hình thành khi giá di chuyển trong một khoảng thời gian nhất định. Chúng không chỉ phản ánh cung cầu mà còn thể hiện tâm lý thị trường, sự do dự, hưng phấn hoặc hoảng loạn của nhà đầu tư. Giống như người dò mìn có thể phát hiện dấu hiệu bất thường dưới lòng đất, nhà giao dịch khi hiểu rõ mô hình giá sẽ nhận biết được “điểm nổ” – nơi giá có thể đảo chiều hoặc bùng nổ xu hướng mới.

Các mô hình giá được hình thành do hành vi lặp lại của thị trường, thường xuất hiện trong những hoàn cảnh tương tự, nhờ đó tạo nên một loại “ký ức tập thể” mà trader có thể tận dụng. Mỗi mô hình như một câu chuyện kể: về sự tranh đấu, về kiệt sức, về nghỉ ngơi, và cả về sự bùng phát.

2. Những mô hình đảo chiều kinh điển

Khi xu hướng cũ đi đến hồi kết, thị trường thường hình thành những mô hình đảo chiều. Chúng như một dấu hiệu rõ ràng cho thấy bên thắng thế đang yếu dần, tạo điều kiện cho hướng đi mới.

• Hai đỉnh (Double Top): Xuất hiện sau một xu hướng tăng. Khi giá tạo hai đỉnh bằng nhau mà không thể vượt đỉnh cũ, đó là tín hiệu bên mua đang cạn kiệt. Phá vỡ đường cổ (neckline) xác nhận sự đảo chiều giảm.
• Hai đáy (Double Bottom): Ngược lại với hai đỉnh, mô hình này hình thành sau một xu hướng giảm. Khi giá không thể tạo đáy thấp hơn và phá vỡ đường cổ, đó là tín hiệu cho sự đảo chiều tăng.
• Vai - Đầu - Vai (Head and Shoulders): Gồm ba đỉnh, với đỉnh giữa (đầu) cao hơn hai đỉnh còn lại (vai). Khi giá phá vỡ neckline đi xuống, tín hiệu bán được xác nhận.
• Vai - Đầu - Vai Ngược (Inverse Head and Shoulders): Là hình ảnh phản chiếu của mô hình trên, thường xuất hiện sau một xu hướng giảm. Khi giá phá neckline đi lên, đó là dấu hiệu mua vào rõ ràng.

3. Mô hình tiếp diễn – dấu hiệu tạm nghỉ trước khi đi tiếp

Có những giai đoạn thị trường chỉ đang lấy đà, nghỉ chân để tiếp tục xu hướng cũ. Các mô hình tiếp diễn như lời nhắc: đừng vội phán đoán đảo chiều nếu chưa có xác nhận rõ ràng.

• Nêm tăng (Rising Wedge): Dù giá đi lên, nhưng biên độ dần thu hẹp. Khi phá vỡ đường hỗ trợ, thường báo hiệu đảo chiều giảm.
• Nêm giảm (Falling Wedge): Ngược lại, giá đi xuống trong kênh hẹp dần. Khi phá kháng cự, thị trường có thể tăng trở lại.
• Chữ nhật (Rectangle): Phe mua và phe bán giằng co trong vùng giá ngang. Một khi phá vỡ được ranh giới trên hoặc dưới, xu hướng tiếp diễn sẽ rõ ràng hơn.
• Cờ đuôi nheo (Pennant): Sau một xu hướng mạnh, giá tích lũy trong vùng hẹp. Khi phá vỡ theo hướng xu hướng trước, thị trường tiếp tục mạnh mẽ.

4. Mô hình hai hướng – khi thị trường còn phân vân

Không phải lúc nào cũng có thể đoán được hướng đi tiếp theo. Có lúc thị trường tựa như đứng giữa ngã ba đường, và các mô hình hai hướng chính là hiện thân của sự lưỡng lự đó.

• Tam giác cân (Symmetrical Triangle): Cả đỉnh và đáy đều hội tụ dần về một điểm. Không rõ xu hướng phá vỡ, cần đặt lệnh chờ ở cả hai phía.
• Tam giác tăng (Ascending Triangle): Đỉnh ngang, đáy cao dần. Phe mua chiếm ưu thế, khả năng phá lên cao hơn, nhưng vẫn cần chờ xác nhận.
• Tam giác giảm (Descending Triangle): Đáy ngang, đỉnh thấp dần. Phe bán lấn át, nhưng cũng cần xác nhận khi phá vỡ.

5. Chiến lược giao dịch với mô hình giá

Mỗi mô hình đều có chiến lược riêng, nhưng có một số nguyên tắc chung. Với mô hình đảo chiều, điểm vào lệnh lý tưởng là khi giá phá neckline hoặc đường hỗ trợ/kháng cự cuối cùng. Mục tiêu chốt lời thường bằng chiều cao mô hình, và dừng lỗ đặt phía bên kia neckline.

Với mô hình tiếp diễn, hãy để giá phá vùng tích lũy rồi mới tham gia theo hướng cũ. Trong mô hình hai hướng, đặt cặp lệnh chờ mua/bán và hủy lệnh kia khi một bên khớp.

Quản lý rủi ro luôn phải đi kèm: không vào lệnh sớm, không bắt đáy hoặc đỉnh, và luôn kiểm soát khối lượng lệnh. Hãy để thị trường xác nhận bạn đúng rồi mới hành động.

6. Tổng kết

Mô hình giá là dấu vết của tâm lý thị trường, được lặp đi lặp lại trong quá khứ và có xác suất cao tái hiện trong tương lai. Chúng không phải là công cụ để dự đoán tuyệt đối, nhưng là ngọn đèn soi đường trong bóng tối của biến động giá. Khi bạn hiểu được ngôn ngữ của biểu đồ, từng đỉnh – đáy – đường cổ – nêm hay tam giác đều trở thành tín hiệu giao dịch có giá trị. Hãy học cách lắng nghe biểu đồ, và bạn sẽ biết khi nào thị trường chuẩn bị lên tiếng.