Chủ tịch FED Jerome Powell và 4 người tiềm nhiệm đã ảnh hưởng tới nền kinh tế toàn cầu như thế nào ?

Cục Dự trữ Liên bang (FED) là ngân hàng trung ương của Hoa Kỳ, và Chủ tịch của đơn vị này thường được coi là một trong những người quyền lực nhất thế giới trong lĩnh vực kinh tế. Quyết định của họ về lãi suất và chính sách tiền tệ không chỉ định hình tương lai của nước Mỹ mà còn có tác động sâu rộng đến thị trường tài chính và kinh tế toàn cầu. Trong gần nửa thế kỷ qua, 5 nhân vật xuất chúng đã lần lượt nắm giữ chiếc ghế quyền lực này, mỗi người để lại một dấu ấn không thể phai mờ.

Paul Volcker (1979 – 1987)

Paul Volcker, với chiều cao nổi bật và điếu xì gà quen thuộc, được Tổng thống Jimmy Carter bổ nhiệm vào năm 1979 trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ đang chìm trong tình trạng lạm phát đình trệ (stagflation)—kết hợp giữa lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.

Di sản của Volcker là sự quyết đoán phi thường. Để chế ngự lạm phát đã lên đến mức hai con số, ông đã thực hiện một chiến lược gây tranh cãi và đau đớn: tăng mạnh lãi suất quỹ liên bang lên mức kỷ lục, gần 20% vào năm 1981. Chính sách "sốc Volcker" này đã đẩy nước Mỹ vào một cuộc suy thoái ngắn nhưng sâu, khiến tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt. Tuy nhiên, nó đã thành công trong việc phá vỡ kỳ vọng lạm phát và thiết lập lại sự ổn định giá cả, mở đường cho một thời kỳ tăng trưởng kéo dài sau này. Ông được ca ngợi là người đã đặt nền móng cho uy tín và sự độc lập của FED.

Alan Greenspan (1987 – 2006)

Alan Greenspan là Chủ tịch phục vụ lâu nhất trong nhóm này, giữ chức vụ qua bốn nhiệm kỳ Tổng thống. Nhiệm kỳ của ông được gọi là "Great Moderation" (Thời kỳ Ổn định Vĩ đại), một giai đoạn dài với lạm phát thấp và tăng trưởng kinh tế ổn định.

Greenspan nổi tiếng với khả năng giao tiếp mơ hồ, khiến thị trường phải giải mã từng từ ông nói. Ông khéo léo điều hành FED qua sự kiện "Thứ Hai Đen Tối" năm 1987 và khủng hoảng dot-com. Triết lý chính sách của ông thường được mô tả là phản ứng linh hoạt. Tuy nhiên, di sản của ông bị lu mờ bởi những lời chỉ trích rằng ông đã giữ lãi suất quá thấp trong thời gian dài vào đầu những năm 2000, tạo điều kiện cho bong bóng nhà đất và cuối cùng là Khủng hoảng Tài chính Toàn cầu 2008.

Ben Bernanke (2006 – 2014)

Ben Bernanke, một học giả nổi tiếng về Đại Suy thoái, đã phải đối mặt với thách thức kinh tế lớn nhất kể từ những năm 1930: Khủng hoảng Tài chính 2008.

Đối mặt với sự sụp đổ của hệ thống tài chính, Bernanke đã trở thành một nhà đổi mới quyết liệt. Ông đã triển khai các công cụ chính sách tiền tệ chưa từng có, bao gồm hạ lãi suất gần bằng 0 và sử dụng Nới lỏng Định lượng (Quantitative Easing - QE)—việc FED mua một lượng lớn trái phiếu để bơm thanh khoản vào thị trường. Mục tiêu của ông là ngăn chặn một cuộc suy thoái sâu hơn thành Đại Suy thoái thứ hai. Dù chính sách QE gây ra nhiều tranh cãi, Bernanke được ghi nhận là người đã hành động nhanh chóng và hiệu quả để ổn định hệ thống tài chính và ngăn chặn sự sụp đổ kinh tế toàn diện.

Janet Yellen (2014 – 2018)

Janet Yellen làm nên lịch sử khi trở thành người phụ nữ đầu tiên giữ chức Chủ tịch FED. Bà là một nhà kinh tế học có sự nghiệp nổi bật tại cả học viện và chính phủ, tập trung vào thị trường lao động.

Nhiệm kỳ của Yellen diễn ra trong bối cảnh kinh tế đang phục hồi chậm từ Khủng hoảng 2008. Bà giám sát việc kết thúc chương trình QE và bắt đầu quá trình bình thường hóa chính sách tiền tệ một cách thận trọng, thực hiện các đợt tăng lãi suất dần dần đầu tiên kể từ trước khủng hoảng. Yellen nổi tiếng với cách tiếp cận minh bạch và tập trung vào mục tiêu kép của FED: việc làm tối đa và ổn định giá cả. Bà chủ trương rằng thị trường lao động có thể cải thiện nhiều hơn so với đánh giá của các nhà kinh tế truyền thống, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giảm thiểu sự bất bình đẳng.

Jerome Powell (2018 – Hiện tại)

Jerome Powell là chủ tịch đầu tiên trong nhiều thập kỷ không phải là một nhà kinh tế học bằng cấp cao mà là một luật sư và cựu giám đốc ngân hàng đầu tư, mang lại kinh nghiệm thực tế về thị trường.

Nhiệm kỳ của ông bị chi phối bởi hai sự kiện lớn: Đại dịch COVID-19 và sự bùng nổ lạm phát cao nhất trong 40 năm. Trong đại dịch, Powell đã hành động với tốc độ và quy mô chưa từng thấy, hạ lãi suất khẩn cấp và triển khai một loạt các cơ chế cho vay để đảm bảo thị trường tín dụng hoạt động. Khi lạm phát gia tăng vào năm 2021-2022, FED dưới sự lãnh đạo của ông đã thực hiện một chiến dịch tăng lãi suất quyết liệt nhất kể từ thời Volcker để kiềm chế giá cả. Powell cũng đã dẫn dắt FED thông qua một sự thay đổi chiến lược chính sách tiền tệ lớn vào năm 2020, áp dụng mục tiêu Lạm phát Mục tiêu Trung bình Linh hoạt (Flexible Average Inflation Targeting), cho phép lạm phát vượt quá 2% trong thời gian ngắn để thúc đẩy thị trường lao động mạnh mẽ hơn.

Tầm Ảnh Hưởng Và Di Sản

Mỗi Chủ tịch FED đều đã để lại một di sản riêng biệt, phản ánh những thách thức kinh tế của thời đại họ. Từ việc chiến đấu chống lạm phát của Volcker, giám sát sự ổn định của Greenspan, đến việc sử dụng các công cụ phi truyền thống của Bernanke và Yellen để ổn định hệ thống, và sự ứng phó linh hoạt của Powell trước các cú sốc lớn. Công việc của họ là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về quyền lực to lớn và trách nhiệm nặng nề của ngân hàng trung ương trong việc duy trì sức khỏe và sự ổn định của nền kinh tế toàn cầu.