"Xếp chồng" lợi thế có điều kiện - Cách chiến thắng nhiều hơn trên thị trường

Sau đây là một bài đăng của Alex Barrow - nhà sáng lập trang web macroops.com nhé mọi người...

Anh ấy đã tham gia thị trường một cách chuyên nghiệp từ năm 2005, đã tham khảo ý kiến của một số tên tuổi hàng đầu trong lĩnh vực quỹ phòng hộ và hiện đang quản lý văn phòng gia đình của riêng mình trong khi điều hành Macro Ops.

Alex đã xuất bản hơn 300 tựa sách về các chủ đề tài chính và kinh tế vĩ mô phức tạp, thường xuyên viết về xu hướng đầu tư/thị trường, cũng như phát biểu tại các hội nghị về giao dịch và đầu tư.

"Tôi cũng đã tin như vậy vào thời điểm đó, và sau hơn 50 năm làm nhà quản lý quỹ, tôi vẫn tin rằng cách chắc chắn nhất để trở nên giàu có là chỉ tham gia những trò chơi đánh bạc hoặc thực hiện các khoản đầu tư mà tôi có lợi thế." - Edward Thorp

Vậy “lợi thế” trong trading… hay trong poker… hoặc trong bất kỳ cuộc cạnh tranh có cấu trúc nào thực sự có nghĩa là gì? Có một nguyên tắc cũ: “Nếu bạn không biết lợi thế của mình là gì, thì bạn không có lợi thế.”

Câu nói này giúp bạn lọc ra những điểm chưa rõ ràng. Nếu bạn có một chương trình chiến thắng, bạn phải có khả năng giải thích điều gì làm cho bạn thành công (đặc biệt là trong những trò chơi có tổng bằng 0 hoặc tổng âm).

Tuy nhiên, câu nói này cũng gây ra hiểu nhầm vì khái niệm "một lợi thế" là không chính xác. Một người chiến thắng thực sự có một tập hợp nhiều lợi thế nhỏ, tất cả cùng tích tụ lại.

Do đó, việc cố gắng gán một hoặc hai lý do lớn khiến một trader có lợi nhuận thường là sai lệch. Có thể có hàng tá lý do nhỏ đằng sau!

Hãy suy nghĩ về điều này trong bối cảnh ra quyết định tại bàn chơi poker. Giả sử có những tình huống cơ bản như sau:

Một dealer poker trong casino, sử dụng máy xáo bài, có thể chia khoảng 35 ván bài mỗi giờ.

Một người chơi có kỹ năng có thể tham gia 20% số ván bài trong thời gian dài, và thực hiện các quyết định quan trọng khác trong 20% số ván còn lại trước khi lật bài. (Những ván bạn không tham gia cũng quan trọng.)

Điều này đồng nghĩa với việc người chơi thực hiện khoảng 25 quyết định mỗi giờ: 7 ván chơi đến vòng flop hoặc xa hơn… 7 ván bỏ bài có cân nhắc dựa trên bối cảnh… và khoảng 12 quyết định khác trong quá trình chơi sau vòng flop. (Tổng cộng = 26, làm tròn xuống 25.)

Theo ước tính này, một phiên chơi kéo dài 5 giờ (từ 4 đến 6 giờ) sẽ có 125 quyết định.

Một khoảng thời gian đủ dài để làm phẳng sự may rủi và biến động thường là khoảng 100 giờ, hoặc 20 phiên chơi. Bất kỳ phiên nào cũng có thể là ngoại lệ tốt hoặc xấu, nhưng sau 100 giờ chơi, bạn bắt đầu có một bức tranh rõ ràng hơn.

Sau 20 phiên chơi hoặc 100 giờ, với 125 quyết định mỗi giờ, người chơi poker có kỹ năng sẽ thực hiện 2.500 quyết định… đại diện cho 2.500 cơ hội để củng cố lợi thế tích lũy.

Cũng cần nhớ rằng, ngay cả 100 giờ cũng là một đơn vị đo tương đối nhỏ nếu bạn muốn loại bỏ những biến động. Nâng nó lên 1.000 giờ — tương đương với sáu tháng làm việc 40 giờ mỗi tuần — sẽ thực sự cho thấy liệu bạn có lợi thế hay không.

Ở mức đó, người chơi có 25.000 cơ hội để thể hiện phẩm chất ưu việt… thực sự là một con số cộng dồn đáng kể.

Bây giờ, liệu tất cả 25.000 quyết định đó có quan trọng như nhau không? Liệu tất cả chúng có cùng trọng lượng, tác động như nhau đến kết quả không? Tất nhiên là không.

Một tỷ lệ nhỏ các quyết định sẽ có tác động khổng lồ đến kết quả cuối cùng...

Sau đó, ngoài tỷ lệ nhỏ các quyết định cực kỳ quan trọng, còn có hàng ngàn quyết định nhỏ hơn mà tác động tích lũy có thể mang lại số tiền lớn.

$20 ở đây, $15 ở kia, $50 ở chỗ khác... nếu bạn lơ là ở các quyết định nhỏ nhiều lần trong một đêm, nó sẽ nhanh chóng trở nên tốn kém!

Phần lớn người chơi — ngay cả những người tự cho mình là “chuyên nghiệp” — không nghĩ theo cách này.

Họ không hiểu sự chi tiết tột độ của trò chơi... không nhận ra mức độ quan trọng của các quyết định nhỏ và tầm quan trọng của việc thực hiện chính xác các quyết định lớn.

Vì vậy, có lợi thế trong poker có thể được diễn tả qua nhiều cách khác nhau:

• Đi tiền đúng đắn.
• Kỷ luật đúng đắn.
• Cơ sở lý thuyết.
• Sự kiên định trong các ván nhỏ, kiểm soát rủi ro trong các ván lớn, tối đa hóa lợi nhuận với những ván thắng lớn, v.v.

Nhưng tất cả điều đó có thể được gói gọn trong một đề xuất đơn giản hơn: Khả năng đưa ra các quyết định vượt trội một cách nhất quán và mắc ít sai lầm hơn liên tục trong một khoảng thời gian dài.

Theo cách này, người chơi giỏi giống như “nhà cái” trong blackjack. Các sòng bạc hoan nghênh người chơi đến bàn blackjack vì, ngay cả khi bạn chơi hoàn toàn chính xác theo lý thuyết, thì sòng bạc vẫn duy trì lợi thế xác suất khoảng 0,5%. Ý là, ngay cả với một lợi thế nhỏ như 0,5%, thì quy luật số lớn vẫn tích lũy đến mức gần như chắc chắn.

Đó là lý do tại sao các sòng bạc bán thẻ chiến lược blackjack trong các cửa hàng của họ, và tại sao những người chia bài blackjack vẫn có việc làm! Điều này càng giúp giải thích tại sao những người chơi “bình thường” luôn cảm thấy bị lép vế một cách vô vọng. Họ có thể “gặp may,” chắc chắn rồi.

Nhưng lợi nhuận trong một chu kỳ dài sẽ là kết quả tích lũy của các quyết định tốt và các quyết định xấu được tránh, dựa trên cơ sở tích lũy qua thời gian.

Để đạt được điều đó, bạn cần có sự thử nghiệm lặp lại và thực hiện nhất quán, hết lần này đến lần khác. Bạn cần sự kiên nhẫn của một người chơi quen thuộc không vội vã.

Thú thật, có một sai sót về mặt khái niệm khi so sánh một người chơi poker thắng với lợi thế của nhà cái trong blackjack. Trong blackjack, lợi thế nhà cái được tính toán và thống kê trong các quy tắc. Bạn không thể vượt qua nó nếu không đếm bài hoặc thực hiện các thỏa thuận cược lớn với những nhân viên dễ bị lung lay.

Ngược lại, lợi thế của người chơi poker thắng đa dạng và tinh tế hơn nhiều. Trở lại với danh sách 25.000 quyết định trong khoảng thời gian một nghìn giờ. Số lượng quyết định đó sẽ bao gốm cái mà người ta có thể gọi là “bối cảnh khả năng,” nơi mọi kịch bản ngoại lệ sẽ xuất hiện, đòi hỏi kiến thức chuyên môn tinh tế để thực hiện các bước đi đúng đắn.

Những chuỗi thắng tốt, chuỗi thua xấu, những vòng flop bất ngờ, những cú lật bài tuyệt vọng, những cú đánh tồi tệ, các kịch bản kỳ quái mà hiếm khi xuất hiện… Tất cả đều cần kinh nghiệm, sự bình tĩnh và một quy trình cốt lõi rất mạnh mẽ để xử lý với độ chính xác tối ưu, từ đó mang lại lợi nhuận tối đa.

Và phần lớn, biểu hiện của lợi thế này rất khó nhận biết... Người chơi tệ không thể nhận ra người chơi giỏi chỉ qua quan sát trực tiếp. Nếu người chơi giỏi ngồi xuống cùng nhóm người chơi tệ trong thời gian đủ dài, người chơi tệ chỉ có cảm giác khó chịu: Người đó luôn thắng.

Bây giờ, hãy chuyển sang trading. Lợi thế trong trading trông như thế nào? Một vài suy ngẫm...

Trading phức tạp và tinh vi hơn poker rất nhiều, vì có nhiều khả năng xảy ra hơn. Nhưng, để đơn giản, chúng ta có thể đưa ra một số giả định đơn giản hóa…

Một swing trader giao dịch tùy ý (discretionary) với khung thời gian từ vài ngày đến vài tuần có thể thực hiện, chẳng hạn, 20 giao dịch mỗi tháng (có tháng nhiều hơn, có tháng ít hơn).

Mỗi giao dịch này liên quan ít nhất đến bốn quyết định:

• Khi nào vào lệnh?
• Điểm dừng lỗ ở đâu?
• Khi nào thoát lệnh (giả sử điểm dừng lỗ không bị chạm hoặc điều chỉnh)?
• Kích thước giao dịch là bao nhiêu (giao dịch lớn cỡ nào)?

Đó là chưa tính đến việc chốt lời một phần, vào lệnh từng phần, các quyết định danh mục đầu tư tổng thể, chiến lược phòng vệ rủi ro, v.v.

Nhưng từ góc độ cơ bản, 20 giao dịch mỗi tháng tạo ra tiềm năng cho 80 quyết định riêng biệt. Và thực tế, có nhiều quyết định hơn thế, vì trader phải quyết định giao dịch hấp dẫn nào cần bỏ qua “trước vòng flop”… tức là những setup tiềm năng không được chọn vì nhiều lý do tiêu chí lọc khác nhau…

Rồi còn có các quyết định ở cấp độ meta về những thứ như:

• Mức độ tấn công cơ bản so với điều kiện thị trường
• Mức độ chịu đựng drawdown (sụt giảm tài khoản) so với đường cong vốn
• Triển khai chiến lược liên quan đến môi trường thị trường
• “Công cụ đặc biệt” – giao dịch tình huống đặc biệt, cấu trúc, v.v.

Cộng thêm quyết định về việc hướng nghiên cứu đi đâu… theo đuổi hướng nghiên cứu nào và loại bỏ hoặc tạm ngưng hướng nghiên cứu nào… điều chỉnh cho phương pháp hiện tại… liệu có nên điều chỉnh nhẹ trong thời kỳ khó khăn hay giữ nguyên phương pháp đã thử nghiệm… danh sách cứ kéo dài mãi...

Gộp tất cả lại và swing trader giao dịch tùy ý, người “chỉ” thực hiện trung bình 20 giao dịch mỗi tháng, vẫn phải đưa ra khoảng 200 quyết định — nhớ rằng còn có tất cả những thứ đã bị từ chối — tất cả đều có thể tác động đến kết quả ròng tích lũy…

Vì vậy, khá an toàn khi nói rằng: Là một trader tích cực, bạn có thể thực hiện hàng nghìn quyết định mỗi năm!

Và giống như poker, kết quả ròng của bạn sẽ là kết quả tích lũy của chất lượng ra quyết định của bạn (tốt bị pha loãng bởi tệ)… với những gì bạn bỏ qua có thể tác động không kém so với những gì bạn thực hiện...

Bạn có thể nhận thấy rằng, xét về số lượng quyết định thuần túy, poker vượt trội hơn trading rất nhiều.

Nhưng cuối cùng, trading lại thắng poker vì ba lý do:

Trong trading, quy mô “pot” (lợi nhuận) gần như không giới hạn. Nếu bạn có bài mạnh nhất trong một ván poker tiền mặt, bạn không thể nói “xin lỗi mọi người, cho tôi thêm 50.000 đô la vào tiền cược của tôi.” Ngược lại, với trading, trong những tình huống hiếm hoi có cơ hội hoàn hảo, bạn có thể tham gia với quy mô khổng lồ, trong khi rủi ro lại được kiểm soát chặt chẽ. Dù các ván poker cược cao có thể lên đến hàng trăm ngàn đô, nhưng so với tiềm năng trong trading thì vẫn chỉ là "nhỏ bé".

Trong trading, những cơ hội lớn có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng quý hay hàng năm. Một phương pháp giao dịch tốt cho phép bạn vào lệnh lớn ngay từ đầu, quản lý rủi ro một cách cẩn thận, và tiếp tục gia tăng lợi nhuận khi vị thế diễn tiến tích cực. Hãy nghĩ đến những đợt tăng giá kinh khủng như dầu thô từ mức khoảng 10 USD một thùng lên gần 140 USD trước khủng hoảng, hoặc cổ phiếu của Enron giảm từ hàng trăm đô la xuống con số không.

Trong trading, bạn có thể kiếm tiền ngay cả khi đang ngủ. Poker đòi hỏi bạn phải có mặt tại bàn để giành chiến thắng, bạn không thể thuê người khác để thay bạn kéo bài. Nhưng với trading, bạn có thể vào một vị thế tốt và để nó tự vận hành. Nếu bạn đang cưỡi trên một xu hướng tốt, xu hướng đó vẫn tiếp tục khi bạn đi câu cá hoặc chơi với con cái.

Sự kiên nhẫn, hay khả năng “ngồi im”, là một đức tính tiết kiệm thời gian quan trọng trong trường hợp này. Như Jesse Livermore từng nói trong cuốn "Reminiscences":

"Sau nhiều năm lăn lộn ở Phố Wall và kiếm được rồi mất hàng triệu đô la, tôi muốn nói với bạn điều này: không phải việc suy nghĩ của tôi giúp tôi kiếm tiền lớn. Đó luôn là việc tôi ngồi yên. Bạn hiểu không? Ngồi yên!"

Trong bài viết này, chúng ta chưa đề cập đến động lực của tất cả những quyết định - hàng ngàn, thậm chí hàng chục ngàn - và chi tiết thực tế của chúng.

Tuy nhiên, mục đích sâu xa của bài viết này là chứng minh ít nhất ba điều:

1. Một lợi thế thực sự bền vững hơn mọi người nghĩ.
2. Phát triển một lợi thế thực sự đòi hỏi NỖ LỰC!
3. Đầu tư dài hạn là ĐÁNG GIÁ.

Có những người lạc quan bước vào trading (hoặc poker) và mong đợi mọi thứ dễ dàng. Nhưng quan niệm này chưa bao giờ có ý nghĩa. Tại sao một trò chơi mà kết quả là bằng không - nơi mà bất kỳ lợi nhuận nào bạn kiếm được đều lấy từ những người tham gia khác, và còn phải trả phí cho nhà cái - lại có thể dễ dàng được?

Việc đạt được lợi nhuận ổn định không hề dễ dàng. Nó khó!

Đó là tin xấu.

Nhưng tin tốt là: Sự khó khăn này chính là điều khẳng định lợi thế thực sự. Lợi thế có rất nhiều dạng. Có gần như vô số cách để khai thác lợi thế này.

Có những lợi thế về hành vi, thời gian, phân tích từ vĩ mô đến vi mô, định lượng, cấu trúc giao dịch và quản lý, vân vân và mây mây...

Hầu hết mọi người đều tự bó mình vào một phương pháp cụ thể nhằm khai thác một lợi thế nhất định. Điều này không có gì sai cả. Nhưng nếu có kiến thức và nguồn lực phù hợp, không phải sẽ tốt hơn nếu xếp chồng nhiều lợi thế lên nhau hay sao?