Bạc (XAG) so với Vàng (XAU): Nên chọn "Vua" hay "Thái tử" trong làm tài sản tích trữ ?

Vàng: Vị thế không thể lay chuyển của "Kênh trú ẩn"

Tại Việt Nam, vàng vật chất được giao dịch chủ yếu dưới hai dạng chính: vàng miếng SJC (thương hiệu độc quyền được nhà nước quản lý) và vàng nhẫn tròn trơn 9999 (do các công ty lớn như PNJ, DOJI, Bảo Tín Minh Châu... sản xuất).

Sức hấp dẫn lớn nhất của vàng nằm ở tính thanh khoản vô địch. Đây là ưu điểm tuyệt đối mà không tài sản nào tại Việt Nam có thể so bì. Bất kỳ người sở hữu nào cũng có thể dễ dàng chuyển đổi vàng thành tiền mặt tại gần như mọi tiệm vàng lớn nhỏ trên toàn quốc, đáp ứng ngay lập tức nhu cầu vốn khẩn cấp. Vượt ra ngoài giá trị kinh tế thuần túy, vàng đã ăn sâu vào tiềm thức văn hóa, là "của để dành", một công cụ chống lạm phát và là tài sản hồi môn được tin tưởng qua nhiều thế hệ. Sự công nhận rộng rãi này mang lại sự tin tưởng và ổn định cho thị trường. Thêm vào đó, giá trị của vàng rất "cô đặc"—một lượng vàng nhỏ gọn có thể chứa đựng giá trị hàng chục triệu đồng, khiến việc cất trữ, vận chuyển hoặc biếu tặng trở nên vô cùng tiện lợi.

Tuy nhiên, việc đầu tư vàng vật chất không phải không có trở ngại. Nhược điểm dễ thấy nhất chính là chênh lệch giá mua-bán (spread) rất cao. Các cửa hàng vàng luôn niêm yết mức chênh lệch này, khiến việc "lướt sóng" ngắn hạn gần như không thể có lãi. Một rủi ro đặc thù và lớn nhất của thị trường Việt Nam, đặc biệt với vàng SJC, là chênh lệch khổng lồ so với giá thế giới. Sự chênh giá phi lý này (có thời điểm lên đến 15-20 triệu đồng/lượng) tạo ra rủi ro chính sách; nếu nhà nước thay đổi cơ chế quản lý, ví dụ như cho phép nhập khẩu vàng, giá SJC có thể sụt giảm mạnh để tiệm cận giá thế giới. Cuối cùng, là một tài sản vật lý, người sở hữu phải tự chịu rủi ro về việc bảo quản, cất trữ, tránh mất cắp hoặc thất lạc.

Bạc: "Kẻ ngoài lề" trên thị trường tích trữ

Hoàn toàn trái ngược với vàng, bạc vật chất gần như vắng bóng trên bản đồ đầu tư của người Việt. Bạc chủ yếu được biết đến là trang sức hoặc nguyên liệu công nghiệp. Ưu điểm hiếm hoi và rõ ràng nhất của nó là giá thành cực kỳ rẻ. Với vốn đầu vào rất thấp, ngay cả người có số tiền nhỏ cũng có thể mua được một khối lượng bạc đáng kể. Một số nhà đầu tư có thể nhìn vào vai trò công nghiệp của bạc—sử dụng trong pin mặt trời, xe điện—như một tiềm năng tăng giá dài hạn trên thị trường toàn cầu, nhưng điều này gần như không có ý nghĩa khi giao dịch tại thị trường trong nước.

Các nhược điểm của bạc khi xem xét là một kênh đầu tư tại Việt Nam là quá lớn, và "chí mạng" nhất chính là vấn đề thanh khoản. Nếu bạn mua một thỏi bạc 999, câu hỏi lớn nhất là: "Bạn sẽ bán lại nó ở đâu?". Rất ít tiệm vàng chấp nhận mua lại bạc thỏi. Họ chủ yếu chỉ thu mua bạc trang sức cũ để nấu lại với giá phế liệu, cực kỳ rẻ mạt. Điều này dẫn đến chênh lệch mua-bán khổng lồ, có thể lên đến 20-30% hoặc hơn, khiến việc đầu tư bạc gần như chắc chắn lỗ trong ngắn và trung hạn. Trong tâm lý người Việt, bạc không được xem là tài sản đầu tư hay "giữ tiền", nó đơn thuần là trang sức. Thêm vào đó, bạc còn bất tiện khi cất trữ: nó bị oxy hóa, xỉn màu theo thời gian và rất cồng kềnh nếu muốn tích trữ một giá trị lớn.

Kết luận

Đặt lên bàn cân tại thị trường Việt Nam, đây là một sự so sánh hoàn toàn không cân sức. Vàng, bất chấp các rủi ro về chênh lệch giá SJC so với thế giới, vẫn là "vua". Nó là lựa chọn hàng đầu và gần như là duy nhất cho mục đích tích trữ, giữ giá trị và đảm bảo thanh khoản trong nhóm kim loại quý.

Ngược lại, Bạc, với vấn đề thanh khoản không thể giải quyết và không được thị trường công nhận là một tài sản đầu tư, gần như không phải là một kênh hiệu quả. Vai trò của nó tại Việt Nam vẫn chỉ dừng lại ở trang sức hoặc nguyên liệu công nghiệp. Đối với một nhà đầu tư cá nhân trong nước, Vàng vẫn là "một mình một chợ" và không có đối thủ.