Bong bóng tăng trưởng của Ý vỡ cho thấy triển vọng mong manh

• Ý lại trì trệ sau khi phục hồi sau COVID
• Suy thoái có thể ảnh hưởng đến tài chính công, đẩy nợ lên cao
• Tây Ban Nha phát triển nhanh hơn nhiều nhờ sự gia tăng của người di cư
• Các nhà kinh tế cho rằng giáo dục nên là ưu tiên hàng đầu

Ngày 17 tháng 12, một bức tranh u ám về sự phục hồi kinh tế của Ý sau đại dịch COVID-19 đã dần lộ diện, khi các yếu tố cấu trúc trong nền kinh tế bắt đầu tái xuất hiện, tạo ra những rủi ro đáng kể cho tình hình tài chính công của quốc gia này. Theo thống kê từ ISTAT, tình hình kinh tế đã đình trệ trong quý 3 và các dự báo cho năm 2024 chỉ còn là 0,5%, một con số đáng thất vọng, chỉ bằng một nửa mục tiêu mà chính phủ đã đề ra.

Thực trạng này phản ánh rõ nét rằng Ý đang quay trở lại vị trí không mấy khả quan trong khu vực euro. Sự lạc quan mà Thủ tướng Giorgia Meloni và một số nhà kinh tế từng đề cập giờ đây rơi vào khoảng không gian thiếu hụt. Niềm tin kinh doanh đang ở mức thấp nhất kể từ năm 2021, song hành với một khủng hoảng sản xuất dai dẳng và sự suy giảm trong lĩnh vực dịch vụ vốn từng là động lực chủ yếu cho nền kinh tế.

Giáo sư Francesco Saraceno từ Science Po, Paris và trường đại học LUISS, Rome, đã chỉ ra rằng mô hình kinh doanh của Ý, với sự hiện diện chủ yếu của các công ty nhỏ, không còn phù hợp với xu hướng phát triển hiện tại. Thiếu đầu tư công, cùng với việc không tận dụng cơ hội từ sự chuyển đổi xanh, đang khiến cho đất nước này đứng trước nhiều thách thức lớn hơn.

Hơn nữa, mặc cho việc Ý đang nhận được những gói hỗ trợ tài chính từ Liên minh châu Âu, tình hình vẫn không có nhiều cải thiện. Trong khi đó, Tây Ban Nha - một quốc gia láng giềng với nguồn tiền trợ cấp tương tự - lại đang ghi nhận mức tăng trưởng vượt trội, gấp ít nhất bốn lần so với Ý. Điều này cho thấy, không chỉ khó khăn trong việc huy động nguồn lực, mà còn là sự thiếu chủ động trong việc thúc đẩy cải cách và đổi mới sáng tạo.

Giai đoạn phục hồi kinh tế của Ý từ năm 2021 đến 2022 đã được thúc đẩy chủ yếu nhờ vào các chính sách hỗ trợ từ chính phủ, cụ thể là "siêu tiền thưởng" cho ngành xây dựng. Tuy nhiên, chương trình này đang dần được loại bỏ, dẫn đến sự giảm sút đầu tư, đồng thời đe dọa làm trầm trọng thêm tình hình tài chính công đã bị ảnh hưởng nặng nề. Nợ công của Ý - đứng thứ hai trong khu vực đồng euro - dự kiến sẽ gia tăng lên khoảng 138% GDP vào năm 2026, một con số đáng lo ngại cho các nhà đầu tư.

Ngược lại, Tây Ban Nha đã ghi nhận sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, với GDP dự kiến tăng khoảng 3% trong năm nay. Sự khác biệt trong tốc độ tăng trưởng giữa hai quốc gia này chủ yếu xuất phát từ việc Tây Ban Nha thành công trong việc thu hút và hòa nhập người di cư, cùng với sự bùng nổ du lịch và chi tiêu tiêu dùng. Trong khi đó, Ý đang gặp khó khăn trong việc giữ chân lực lượng lao động trẻ tuổi, dẫn đến tình trạng suy giảm dân số và làm yếu kém nền kinh tế.

Thêm vào đó, cấu trúc kinh tế của hai nước cũng khác biệt: Tây Ban Nha phụ thuộc nhiều vào dịch vụ và du lịch, trong khi Ý vẫn giữ một ngành sản xuất lớn nhưng dần mất tính cạnh tranh. Điều này cho thấy sự cần thiết phải hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và cải cách kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong tương lai.

Tóm lại, sự tương phản rõ rệt giữa tình hình kinh tế của Ý và Tây Ban Nha không chỉ phản ánh những chính sách kinh tế khác nhau mà còn cho thấy tầm quan trọng của việc đầu tư vào con người và cơ sở hạ tầng để đạt được sự phát triển bền vững.

Tình hình kinh tế nước Ý hiện nay gắn liền với một loạt vấn đề đang hiện hữu, trong đó việc đầu tư không đủ vào giáo dục được xem như một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự trì trệ kinh tế. Các chuyên gia kinh tế hàng đầu đều thống nhất rằng cần phải đặt giáo dục ở vị trí ưu tiên hàng đầu để hồi phục nền kinh tế. Những vấn đề như cơ sở hạ tầng yếu kém, bộ máy quan liêu phức tạp, và thị trường tài chính chưa phát triển cũng đều có mối liên hệ mật thiết với chất lượng giáo dục.

Giáo dục không chỉ là một phần của sự phát triển cá nhân mà còn là nền tảng vững chắc cho sự tiến bộ của toàn xã hội. Những nhà kinh tế học như Roberto Perotti và Lorenzo Bini Smaghi nhấn mạnh rằng đầu tư vào giáo dục và nghiên cứu sẽ tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng, từ đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế bền vững. Andrea Roventini và Saraceno cũng khẳng định rằng việc tăng cường giáo dục sẽ giúp cải thiện khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Ý trên trường quốc tế.

Ngoài ra, Lorenzo Codogno nhấn mạnh rằng tự do hóa thị trường lao động cũng cần phải được xem xét, nhưng một thị trường lao động linh hoạt chỉ thực sự hiệu quả khi được hỗ trợ bởi một hệ thống giáo dục tốt. Giáo dục không chỉ trang bị kiến thức cho cá nhân mà còn góp phần hình thành những tư duy cần thiết để thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường.

Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng việc đầu tư vào giáo dục không chỉ là một lựa chọn mà là một điều kiện tiên quyết để giải quyết các vấn đề kinh tế hiện nay của Ý. Khẳng định rằng giáo dục là chìa khóa mở ra cánh cửa tương lai là điều không thể phủ nhận. Nếu chẳng may chúng ta tiếp tục bỏ qua yếu tố này, sự trì trệ sẽ không thể được khắc phục, và nền kinh tế sẽ tiếp tục đương đầu với những thách thức khó khăn hơn trong tương lai.