Cách kiểm soát cảm xúc trong giao dịch Forex

Tâm lý giao dịch Forex là gì?

Tâm lý giao dịch trong tiếng anh được gọi là Trading Psychology, thuật ngữ được dùng để chỉ tất cả những cảm xúc, hành vi, và cảm giác của một nhà đầu tư trong quá trình thực hiện giao dịch trên thị trường. Thông qua cảm xúc, các nhà đầu tư sẽ có động lực để ra quyết định và kết quả có thể là lợi nhuận hoặc rủi ro.

Tâm lý giao dịch sẽ được chia thành cảm xúc tích cực và cảm xúc tiêu cực. Thông thường, các nhà đầu tư khi giao dịch thường gặp phải những cảm xúc tiêu cực hơn là cảm xúc tích cực. Trong đó, các bạn cần chú ý hai khía cạnh của cảm xúc là lòng tham và sự sợ hãi.

Chính 2 yếu tố này sẽ tác động đáng kể đến việc gồng lãi và gồng lỗ của các nhà đầu tư từ đó tạo ra các sai lầm không đáng có như là tăng thêm đòn bẩy, hay mua bất chấp, hoặc bán trong hoảng loạn và những hành động cảm tính khác. Có thể nói, việc loại bỏ hoặc chế ngự cảm xúc tiêu cực này là một trong những bài toán khó với nhiều nhà đầu tư, trừ khi có một phương pháp cụ thể. Thế nên, chúng ta hãy cùng xem xét 2 loại cảm xúc tiêu cực thường gặp khi trader tham gia đầu tư:

Tâm lý lòng tham: Cảm xúc này thường xuất hiện trong tâm lý của trader đã giữ cho mình một vị thế trong thời gian rất dài. Họ làm vậy là để cố gắng tối ưu được mức lợi nhuận tối đa của sản phẩm mà họ đầu tư. Sự tham lam trong con người của họ khiến họ quyết định mua thêm nhiều vị thế đầu cơ và có rủi ro cao. Trên thị trường, với những sản phẩm hot với mức giá biến động tăng sẽ khiến cho cảm xúc này được sinh ra.

Tâm lý sợ hãi: Đây là một tâm lý rất dễ bắt gặp trong thị trường chứng khoán, nhất là trong thị trường gấu. Bởi vì khi mà giá biến động giảm sẽ khiến cho các nhà giao dịch cảm thấy lo sợ. Họ sợ rằng giá sẽ tiếp tục giảm sâu, khiến cho họ phải chịu một mức thua lỗ khá lớn. Nên do đó họ sẽ thường lựa chọn việc bán ra ngay lập tức mà không chút suy nghĩ.

Những tâm lý giao dịch Forex thường gặp ở các trader

8 cung bậc cảm xúc cơ bản

Nhắc đến tâm lý giao dịch Forex, tỷ phú Warren Buffett đã phải biểu rằng: “Hãy tham lam khi người khác sợ hãi, và hãy sợ hãi khi người khác tham lam”. Đây có lẽ là lời khuyên mà bất kỳ trader nào cũng phải nằm lòng.

Khi các bạn đã quyết định đầu tư thì không thể xem nhẹ vai trò của tâm lý giao dịch. Tuy nhiên, không phải nhà giao dịch nào cũng nắm được bản chất của tâm lý giao dịch Forex và các kiểm soát tâm lý sao cho hiệu quả. Thế nên chúng tôi sẽ tổng hợp tám cung bậc cảm xúc của một trader khi giao dịch để bạn đọc có được cái nhìn tổng quan nhất về chủ đề này.

Tâm lý lạc quan

Khi bắt tay vào một phiên giao dịch nào đó, cảm xúc đầu tiên của các nhà đầu tư luôn là tâm lý lạc quan. Một bức tranh với viễn cảnh tốt đẹp được vẽ ra khiến các nhà đầu tư có xu hướng phấn khởi và dễ dàng ra quyết định giao dịch hơn. Tâm lý này cũng thường xuất hiện khi thị trường bước vào một đợt tăng giá.

Niềm tin

Song song với tâm lý lạc quan chính là niềm tin của các nhà đầu tư khi thị trường tăng giá. Giả sử như khi các bạn có một ý tưởng về việc mua cổ phiếu, thì trader sẽ có xu hướng góp vốn nhiều hơn để kỳ vọng vào mức sinh lợi cao trong tương lai.

Sự hưng phấn

Sau khi bắt đầu với tâm lý lạc quan và hình thành niềm tin về thị trường thì các nhà đầu tư sẽ trải qua trạng thái hưng phấn. Đây chính là khung bậc cảm xúc có tỷ lệ rủi ro cao nhất trên thị trường.

Khi ở trạng thái này, mọi quyết định đầu tư của bạn đều là cảm tính và phi lý trí. Lúc đó các nhà đầu tư sẽ bắt đầu nhồi lệnh và vào lệnh mua một cách bất chấp. Chính vì cảm xúc quá hưng phấn này, các trader cũng sẽ bỏ qua những rủi ro mà họ có thể gánh chịu trong tương lai. Khi đó, họ tin rằng phiên giao dịch nào trên thị trường cũng sẽ tạo ra lợi nhuận. Từ đó, hình thành làn sóng tăng giá mạnh mẽ trên thị trường. Nhiều nhà đầu tư bắt đầu gia nhập vào thị trường tài chính, hay chứng khoán, Forex và tiền ảo với số vốn khổng lồ.

Lo lắng

Trạng thái lo lắng sẽ xuất hiện khi các nhà đầu tư nghi ngờ về số tài sản mình đang nắm giữ. Cụ thể, đó là khi bạn cảm thấy nguy cơ thua lỗ tăng cao. Thực tế chứng minh, tâm lý lo lắng thường bị các nhà đầu tư bỏ qua sau khi trải qua trạng thái hưng phấn, đơn giản là vì “Thế nào cũng tăng lại mà!”. Lúc này những tín hiệu đảo chiều của giá vẫn chưa được củng cố nên các nhà đầu tư hiếm khi thực hiện lệnh bán.

Sợ hãi

Tâm lý sợ hãi sẽ dần hình thành khi thị trường có những biến động khó lường, trở nên phức tạp hơn. Khi đó các nhà đầu tư sẽ e dè và không dám vào lệnh và cân nhắc kỹ lưỡng các lựa chọn hơn. Niềm tin những cổ phiếu, tiền ảo hay các cặp tiền tệ trên thị trường không thể tăng trở lại nữa bắt đầu xuất hiện. Khi thị trường có những tín hiệu giảm giá thì các nhà đầu tư bắt đầu bán tài sản mình đang nắm giữ.

Tuyệt vọng

Cung bậc cảm xúc tiếp theo của tâm lý giao dịch Forex là nỗi tuyệt vọng của các nhà đầu tư sau khi trải qua cảm giác sợ hãi. Lúc này, các nhà đầu tư không còn giải pháp nào đối với số tài sản họ đang nắm giữ. Thua lỗ nối tiếp nhau, nợ nần chồng chất, kèm theo tâm lý bất ổn tạo nên hàng loạt cảm xúc tiêu cực của các nhà đầu tư khiến họ bắt đầu hành động cảm tính và thiếu suy nghĩ.

Có thể nói, đây chính là cảm xúc tiêu cực cuối cùng và đáng sợ nhất trong quá trình đầu tư. Khi rơi vào tuyệt vọng, thị trường bắt đầu xảy ra tình trạng bán tháo và xu hướng giảm giá ngày càng được củng cố với những tín hiệu rõ ràng hơn, thông qua hàng loạt cú lao dốc nối tiếp nhau. Khi đó, các nhà đầu tư không còn hy vọng hoàn vốn được nữa.

Hoảng loạn

Tại thời điểm không tìm ra được giải pháp nào nữa, các nhà đầu tư bắt đầu bán tháo, bán lỗ các tài sản bằng bất kỳ giá nào. Tuy nhiên, khi chạm đến cảm xúc này thì các nhà đầu tư đã mất đi rất nhiều bởi hàng loạt quyết định trước đó.

Tức giận

Sau khi trải qua hàng loạt cung bậc cảm xúc khác nhau như hoảng loạn và tuyệt vọng thì các nhà đầu tư dễ rơi vào trạng thái nóng giận và dễ bị kích động. Khi đó họ thua lỗ và liên tục đổ lỗi cho người khác như là thị trường chứng khoán, hay sàn giao dịch ngoại hối và cũng có thể là khả năng lãnh đạo của các cơ quan cấp cao. Chính điều này đã khiến nhiều nhà đầu tư quyết định rời bỏ thị trường.

7 bước giúp trader kiểm soát tâm lý giao dịch khi đầu tư trong forex

Bước 1: Tạo ra bộ nguyên tắc giao dịch

Trong quá trình rèn luyện kỹ năng kiểm soát tâm lý trong giao dịch Forex thì bước đầu tiên các bạn cần xây dựng những nguyên tắc riêng cho mình. Sau đó, hãy kỷ luật bản thân và buộc phải thực hiện các quy tắc đó theo từng giai đoạn để giao dịch hiệu quả. Nếu bạn gia nhập thị trường đủ lâu thì sẽ nhận ra được vai trò của nguyên tắc và kỷ luật đối với lĩnh vực này. Để có thể xây dựng được nguyên tắc đó, các bạn sẽ phải:

• Xây dựng chiến lược giao dịch: Trước tiên, các bạn cần phải xác định được phương pháp giao dịch của bản thân. Chẳng hạn như bạn sẽ phân tích gì, sử dụng tín hiệu ra sao và vào lệnh như thế nào? Xác định cách chọn điểm chốt lời và cắt lỗ. Cũng như chốt lệnh ngay trong ngày hay chờ qua đêm. Từ đó, bạn sẽ có cho mình được bộ phương pháp hoàn chỉnh để giao dịch hiệu quả. Chẳng hạn như trader sẽ giao dịch theo phương pháp Price Action với nguyên tắc chốt lời từ 5% đến 10% và chốt lỗ với 7%.
• Tuân thủ bộ nguyên tắc đã đề ra: Mỗi cá nhân sẽ có những thói quen và sở thích khác nhau nên phương pháp giao dịch cũng sẽ có sự khác biệt. Sau khi có được bộ nguyên tắc chung khi giao dịch, các bạn hãy tuân thủ đúng những quy tắc đó nhé.

Bước 2: Trau dồi kiến thức và tích lũy kinh nghiệm

Thị trường tài chính luôn náo nhiệt và khó đoán trước nên không trader nào có thể chắc chắn nắm được mọi biến động trên thị trường. Dù cho bạn thuộc trường phái phân tích kỹ thuật hay phân tích cơ bản thì việc cập nhật và theo dõi tin tức thị trường sẽ giúp ích cho các trader. Qua đó, các nhà đầu tư sẽ có thêm thông tin để dự đoán xu hướng của giá. Nhưng các bạn cũng cần tích lũy kinh nghiệm và trau dồi kiến thức mỗi ngày để đưa ra những quyết định sáng suốt.

Bước 3: Ghi lại nhật ký giao dịch

Nhật ký ghi lại lịch sử giao dịch sẽ giúp các nhà đầu tư có thể nhìn lại hành trình đầu tư của mình theo từng mốc thời gian. Nhật ký giao dịch này không chỉ là một bản tóm tắt đơn thuần còn lưu giữ những cảm xúc và hành động của trader. Từ đó, các nhà đầu tư sẽ có được những thông tin về trạng thái tài khoản, phương pháp giao dịch và kinh nghiệm của bản thân tại một thời điểm nào đó. Từ đó, thấy được hiệu quả của giao dịch mà bạn đã thực hiện để rút kinh nghiệm và tối ưu hệ thống giao dịch trong tương lai. Trong đó, các trader nên ghi chép lại những thông tin như sau:

• Mật độ giao dịch
• Hiệu quả của từng giao dịch
• Những tài sản mang đến khả năng sinh lời tốt
• Ghi lại chi tiết cảm xúc và hành động của trader trong mỗi phiên giao dịch

Bước 4: Đừng quá cầu toàn mà hãy tập trung vào sự tiến bộ

Becky Beaupre Gillespie từng phát biểu rằng: “Tốt vừa đủ mới là hoàn hảo”. Chốt lãi với mức 7% giữa lúc thị trường có nhiều biến động là con số hợp lý khi mục tiêu của bạn là 10 – 20%. Nếu bạn mải mê theo đuổi chủ nghĩa hoàn hảo, với sự cầu toàn tuyệt đối thì chính bản thân bạn sẽ chịu áp lực khiến đầu tư kém hiệu quả. Thế nên, đừng quá cứng nhắc trong quá trình đầu tư mà hãy linh hoạt để kịp đối phó với những biến động bất ngờ của thị trường.

Bước 5: Giữ tinh thần tỉnh táo và sự kiên định

Bên cạnh việc tìm kiếm thông tin mới, các trader cũng phải chọn lọc những thông tin chính thống để giao dịch. Kèm theo đó là tìm hiểu những nhận định, dự đoán có căn cứ hợp lý với số liệu cụ thể từ các chuyên gia phân tích có chuyên môn. Đồng thời, các bạn cũng cần giữ cho mình tinh thần tỉnh táo, sự sáng suốt trước những thông tin không chính thống. Từ đó, khiến bạn dễ rơi vào trạng thái FOMO, hoặc tâm lý đám đông…

Ngoài ra, các bạn hãy giữ tinh thần kiên định trước những chiến lược đã đề ra. Hãy chỉ thay đổi để thích ứng với những tình huống xấu, chứ đừng bỏ cuộc bạn nhé.

Bước 6: Ngừng việc “dán mắt” vào máy tính

Các trader mới tham gia vào thị trường thường có thói quen rất xấu, đó là dán mắt vào màn hình mỗi ngày. Thói quen này có thể là do trader mới dễ bị “nghiện” việc kê lệnh, đặt lệnh và cuốn vào những cây nến màu xanh, màu đỏ. Điều này không mang lại hiệu quả đầu tư mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe và ảnh hưởng đến tâm lý của các trader. Thế nên, các bạn nên thiết lập các mức chốt lời và cắt lỗ tự động để dành thời gian đó đọc thêm nhiều quyển sách khác để nâng cao kiến thức.

Bước 7: Quản lý vốn hợp lý

Để hạn chế những cảm xúc tiêu cực khi giao dịch Forex, các trader cần quản lý nguồn vốn sao cho hợp lý và hiệu quả để giảm áp lực thua lỗ. Một bài học mà các bạn cần lưu ý là giao dịch với hàng loạt lệnh có lot cao khi chưa có đủ kinh nghiệm. Theo đó, các bạn hãy điều chỉnh khối lượng giao dịch phù hợp với số vốn và khả năng của bạn thân, cũng như xác định phạm vi thua lỗ cho phép, thay vì chăm chú vào đặt lệnh thì tài khoản có thể bốc hơi bất kỳ lúc nào.

Bỏ qua bước quản lý vốn hợp lý có thể khiến tiền trong tài khoản trader bốc hơi

Tâm lý giao dịch Forex khá quan trọng trên hành trình trở thành trader chuyên nghiệp. Theo đó, các nhà đầu tư hãy luôn học cách kiểm soát cảm xúc của bản thân, điều chỉnh hành vi của mình để có được những quyết định giao dịch sáng suốt. Chúc các bạn thành công.