Chiến lược thương mại Trump 2.0: Những thách thức pháp lý và tác động lên chuỗi cung ứng

Dù các bài đăng trên mạng xã hội của Tổng thống đắc cử Donald Trump thu hút nhiều sự chú ý, chúng không mang hiệu lực pháp lý. Điều này đặc biệt quan trọng khi xem xét cách chính quyền sắp tới của ông sẽ triển khai các chính sách thuế quan mới.

Quyền lực thương mại của Tổng thống và quy trình pháp lý phức tạp

Tổng thống Hoa Kỳ có quyền lực đáng kể trong việc thiết lập chính sách thương mại. Tuy nhiên, quyền lực đó phải tuân theo các điều khoản pháp lý quy định quy trình nhiều bước trước khi áp dụng thực tế. Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp không phải đối mặt ngay lập tức với thuế quan diện rộng. Thay vào đó, họ có thời gian chuẩn bị chuỗi cung ứng và tìm kiếm các ngoại lệ cho hàng hóa không thể thay thế — nếu chính quyền ông Trump duy trì cách tiếp cận từ nhiệm kỳ đầu.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump áp dụng các đạo luật thương mại như:

1. Mục 201 và 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974: Cho phép nhắm mục tiêu các hành vi thương mại không công bằng từ đối tác nước ngoài gây tổn hại đến doanh nghiệp Hoa Kỳ.
2. Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962: Sử dụng vì lý do an ninh quốc gia.

Mỗi luật đều yêu cầu tuân thủ quy trình pháp lý rõ ràng. Ví dụ, theo Mục 301, Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) phải điều tra kỹ lưỡng, tham vấn chính phủ liên quan, và lắng nghe ý kiến từ các nhóm lợi ích Mỹ trước khi ban hành thuế quan.

Bài học từ chính quyền Trump-Biden và các thay đổi gần đây

Tổng thống Joe Biden đã mở rộng áp dụng thuế quan Mục 301 lên hàng hóa Trung Quốc vào năm 2023. Quá trình này nhận được hơn 1.100 ý kiến từ công chúng, dẫn đến một số điều chỉnh quan trọng. Một số thuế quan đã có hiệu lực, nhưng phần lớn phải chờ đến năm 2026 để hoàn tất triển khai.

Điều này minh chứng rằng các chính sách thương mại không thể thực hiện tùy tiện, ngay cả khi có ý định hành động nhanh hơn. Ông Jamieson Greer, một luật sư thương mại kỳ cựu và từng được Trump đề cử làm đại diện thương mại, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy trình pháp lý. Ông Greer lưu ý:

“Chính quyền ông Trump đã thể hiện khả năng tổ chức các phiên điều trần công khai, tiếp thu ý kiến và thực hiện đúng quy trình pháp luật.”

Kế hoạch Trump 2.0: Những khả năng và rủi ro

Nếu quay lại Nhà Trắng, ông Trump có thể tìm cách đẩy nhanh các biện pháp thương mại thông qua một số chiến lược:

• Điều chỉnh thuế quan hiện hành: Theo ông Scott Lincicome, học giả tại Viện Cato, các mức thuế quan hiện tại có thể được sửa đổi để tăng thuế hoặc mở rộng phạm vi áp dụng mà không cần bắt đầu quy trình pháp lý mới. Ví dụ, tăng thuế đối với sản phẩm Trung Quốc hoặc áp dụng thuế Mục 232 đối với thép nhập khẩu từ Mexico.
• Sử dụng luật có ít hạn chế hơn: Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế cho phép tổng thống áp dụng các biện pháp thương mại trong tình trạng khẩn cấp quốc gia. Điều này có thể mở đường cho những biện pháp mạnh tay hơn nhưng cũng dễ gây tranh cãi pháp lý.

Tác động đến chuỗi cung ứng và doanh nghiệp

Bất kỳ chính sách thương mại nào từ chính quyền mới của Trump cũng sẽ đặt ra thách thức lớn cho các nhà quản lý chuỗi cung ứng. Trong nhiệm kỳ đầu, các công ty đã phải điều chỉnh để đối phó với các rào cản thương mại gia tăng, từ việc tìm kiếm nguồn cung thay thế đến việc tái cấu trúc chiến lược nhập khẩu.

Dù vậy, nếu chính quyền Trump tiếp tục tuân theo quy trình pháp lý như trước, các doanh nghiệp sẽ có thời gian để thích ứng. Ngược lại, nếu ông Trump đẩy mạnh các biện pháp mới hoặc vượt qua các giới hạn pháp lý, họ có thể đối mặt với áp lực lớn hơn trong việc duy trì tính cạnh tranh.

Triển vọng và câu hỏi pháp lý

Các chính sách thương mại trong nhiệm kỳ mới của ông Trump sẽ phụ thuộc vào cách ông cân bằng giữa tốc độ thực thi và sự tuân thủ pháp lý. Nếu lựa chọn phương pháp tiếp cận hợp lý, ông có thể tận dụng tối đa các công cụ hiện có để đạt được mục tiêu mà không gây xáo trộn lớn. Tuy nhiên, việc đẩy xa ranh giới pháp lý có thể gây ra nhiều tranh chấp tại tòa án và làm phức tạp thêm mối quan hệ thương mại toàn cầu.

Với bốn năm tiếp theo, các công ty sẽ phải tiếp tục thích ứng và tìm cách duy trì sự linh hoạt trong chuỗi cung ứng để đối phó với những thay đổi chính sách có thể xảy ra. Liệu ông Trump có lặp lại sách lược từ nhiệm kỳ đầu hay tìm cách mở rộng quyền lực của mình vẫn còn là một câu hỏi mở.