Cuộc diễn tập cứu hỏa tài chính lớn: Cuộc hành trình không ngừng nghỉ của vàng trong thập kỷ mất giá

Cứ vài năm, thị trường lại khám phá ra một chân lý cổ xưa: vàng không lấp lánh nó trường tồn. Nó không hứa hẹn lợi suất, đổi mới hay bất cứ điều gì xa xôi về “nền kinh tế mới”. Nó chỉ đơn giản là không chịu chết. Và vào năm 2025, khi các nhà giao dịch nhìn chằm chằm vào đống lửa tài chính của thế giới hiện đại, sự bền bỉ ngoan cường đó bắt đầu không còn mang tính hoài niệm nữa mà giống một đặc điểm sinh tồn hơn.

Khi mọi người gọi tôi hỏi tại sao vàng lại tăng giá - khách hàng cũ, khách hàng mới, thậm chí cả đám đông chơi golf - câu trả lời của tôi đơn giản đến tàn nhẫn: quá nhiều nợ nần mà niềm tin lại quá ít. Thế giới đang chạy từ cơn bão tài chính này sang cơn bão tài chính khác, và vàng, vốn dĩ luôn điềm tĩnh, chỉ đứng im giữa làn khói, không hề bị thiêu rụi.

Có điều gì đó đã thay đổi vào năm 2022 khi Nga đưa xe tăng vào Ukraine. Trước đó, vàng biến động như cái bóng của lãi suất thực: giảm khi lợi suất tăng, tăng khi lợi suất giảm. Nhưng mối quan hệ đó đã bị phá vỡ một cách dữ dội. Điệu nhảy quen thuộc giữa vàng và lợi suất thực kỳ hạn 10 năm đã mất nhịp. Các ngân hàng trung ương ở các nước mới nổi, mới đây lại lo lắng về việc dự trữ của mình bị đóng băng như Nga, bắt đầu âm thầm chuyển đổi kho dự trữ từ số lẻ sang kim loại. Không vì lợi nhuận - vì tự bảo toàn.

Tuy nhiên, đó chưa phải là khoảnh khắc bùng nổ lớn. Sự bùng nổ thực sự đến sau đó, vào năm 2024, khi giá vàng bắt đầu tăng mạnh. Thuế quan, những cơn thịnh nộ, và việc dần nhận ra rằng nền tảng tài chính của phương Tây đang rạn nứt dưới chính sức nặng của chúng - những yếu tố này đã trở thành chất xúc tác. Và đến năm 2025, những gì chúng ta đang chứng kiến ​​không còn là một giao dịch đầu cơ mà là một cuộc di cư mang tính cấu trúc ra khỏi những lời hứa trên giấy tờ.

Đợt tăng giá năm nay diễn ra theo hai “bước” quyết định. Bước đầu tiên là vào tháng Tư, khi hệ thống thương mại thế giới bắt đầu trông giống như một sòng bạc mất đi người chia bài. Thuế quan áp lên mọi thứ, từ chip đến dầu thô, đã biến thương mại toàn cầu thành một cuộc chiến chính sách, và vàng trở thành tài sản cuối cùng còn lại không có đối tác. Rồi đến bước thứ hai - Jackson Hole - khi Powell, với sự pha trộn đặc trưng giữa sự điềm tĩnh của một giáo sĩ và khả năng phủ nhận hợp lý, gần như báo hiệu rằng mùa cắt giảm lãi suất đã bắt đầu trở lại. Thị trường đã nghe theo lời phúc âm và phản ứng bằng việc mua vàng mạnh mẽ đến mức gần như sùng đạo.

Điều đáng chú ý nhất không chỉ là sự tăng giá mà còn là tính kỷ luật của nó. Kể từ cuối tháng 8, vàng đã tăng gần như theo một đường thẳng, không hề nao núng trước cuộc họp của Fed mạnh hơn dự kiến ​​và hoàn toàn thờ ơ với những ồn ào xung quanh các cuộc đấu đá về đất hiếm với Trung Quốc. Ngay cả sự ổn định của đồng đô la cũng không làm lu mờ sức hấp dẫn của kim loại quý này. Điều đó cho thấy vấn đề không còn là "đồng đô la yếu" nữa mà là sự cạn kiệt tiền tệ. Mọi tờ tiền G10 hiện đang bị đặt dấu hỏi. "Thương mại phá giá toàn cầu" không phải là một khẩu hiệu xa xỉ nào đó - mà là nỗi hoảng loạn âm thầm của giới tư bản khi nhận ra rằng các phép tính tài chính không còn hiệu quả nữa.

Bởi vì hãy nhìn xung quanh: tỷ lệ nợ trên GDP đang chạm đến tầng bình lưu, và những nơi được gọi là thiên đường an toàn - Đức, Nhật Bản - đang chứng kiến ​​trái phiếu dài hạn của họ nổi loạn. Ngay cả Thụy Sĩ, cảng cuối cùng trong cơn bão này, cũng chỉ là một cửa hàng nhỏ với lượng hàng tồn kho hạn chế. Các thiên đường an toàn đang thu hẹp, nợ nần chồng chất, và bảng cân đối kế toán của các quốc gia trông giống như cuốn sổ ghi chép của một con bạc mất hết khái niệm thời gian.

Vậy ai thực sự đang mua vàng ở đây? Thật hấp dẫn khi khơi lại câu chuyện "giá thầu ngân hàng trung ương" cũ rích, nhưng đợt tăng giá này lại khác. Những giai thoại về các kho dự trữ vàng thỏi phủ bụi nghe thật lãng mạn nhưng đã lỗi thời. Đợt tăng giá này nghe giống tiền thật hơn - kiểu tiền đọc dự báo tài khóa và coi lạm phát không phải là một sự kiện, mà là một chiến lược. Các nhà đầu tư đang bắt đầu định giá những gì các nhà hoạch định chính sách sẽ không nói ra: nợ sẽ bị thổi phồng.

Đó chính là thiên tài thầm lặng của vàng. Nó không cần biết ai đúng ai sai - nó chỉ đo lường xem ai đang sợ hãi. Và ngay lúc này, nỗi sợ không phải là chiến tranh, lãi suất hay thậm chí là tăng trưởng. Nó là về uy tín. Toàn bộ hệ thống tiền tệ đang thì thầm, "Đừng lo, lần này sẽ khác", trong khi bảng cân đối kế toán lại đang gào thét điều ngược lại.

Vậy thì, sự trỗi dậy của vàng không phải là bong bóng - mà là một cuộc trưng cầu dân ý. Về sự trung thực tài chính. Về sự kiềm chế tiền tệ. Về quan điểm cho rằng các đồng tiền dự trữ của thế giới vẫn “an toàn”. Các nhà giao dịch cảm nhận được sự thay đổi một cách bản năng: trật tự cũ đang mất dần sức hút, và vàng, một lần nữa, lại là nơi thế giới đặt trọn niềm tin.

Vậy thì đúng là vàng tăng giá vì thế giới đang gánh quá nhiều nợ. Nhưng đó chỉ là một nửa câu chuyện. Phần còn lại là do tâm lý - một nhận thức chậm rãi, tập thể rằng mọi chính phủ đều đang đóng vai cảnh sát tốt và cảnh sát xấu với đồng tiền của mình. Và trong cái vòng luẩn quẩn đó, vàng đã trở thành nhân chứng trung thực duy nhất còn lại.

Stephen Innes