Đề xuất khai thác khoáng sản của Mỹ tại Ukraine gặp trở ngại sau phản đối của Tổng thống Zelenskyy

Hy vọng của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tiếp cận khoáng sản đất hiếm của Ukraine gặp phải trở ngại vào thứ Bảy khi Tổng thống Volodymyr Zelenskyy từ chối đề xuất này, cho rằng nó quá chú trọng vào lợi ích của Mỹ.

Trong bối cảnh cuộc chiến ở Ukraine đang tiếp tục, các cuộc đàm phán về một thỏa thuận kinh tế giữa Mỹ và Ukraine đã thu hút sự chú ý. Tuy nhiên, Zelenskyy cho biết đề xuất hiện tại không đảm bảo an ninh cụ thể cho đất nước ông. Ông nói với The Associated Press tại Munich rằng: "Tôi không cho phép các bộ trưởng ký kết một thỏa thuận liên quan, vì tôi nghĩ rằng nó chưa đủ để bảo vệ chúng tôi, bảo vệ lợi ích của chúng tôi."

Theo Reuters, Mỹ đã đề xuất sở hữu 50% khoáng sản quan trọng của Ukraine, điều này tạo nên một cuộc tranh luận. Tuy nhiên, các quan chức tại Hội nghị An ninh Munich cho rằng vẫn có khả năng đàm phán một thỏa thuận có thể chấp nhận được cho cả hai bên.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mỹ, Lindsey Graham, cho biết một thỏa thuận như vậy có thể là "thay đổi cuộc chơi" trong việc giải quyết xung đột và là "cơn ác mộng" đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Graham cho biết thỏa thuận khoáng sản sẽ giúp người dân Mỹ nhận thấy Ukraine không phải là gánh nặng, mà là một lợi ích, và nếu thành công, sẽ tạo ra một lợi thế chiến lược cho Mỹ.

Ukraine là quốc gia sở hữu trữ lượng khoáng sản quý giá, đặc biệt là các nguyên liệu quan trọng cho sản xuất công nghệ cao như titan, lithium và zirconium. Trường Đại học Kinh tế Kyiv ước tính Ukraine có trữ lượng 20 trong số 50 nguyên liệu thô quan trọng này.

Tổng thống Trump đã đề xuất khai thác khoáng sản trị giá 500 tỷ USD từ Ukraine để giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào Trung Quốc. Tuy nhiên, Zelenskyy khẳng định bất kỳ việc khai thác nào cũng phải đi kèm với các bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ, Chris Coons, cũng cho biết thỏa thuận này có thể có lợi cho cả hai bên nếu nó đảm bảo an ninh cho Ukraine. Ông tin rằng nếu các công ty Mỹ và châu Âu tham gia vào khai thác và chế biến khoáng sản, thì đây sẽ là một cơ hội đầu tư có lợi và giúp củng cố quan hệ đối tác, đảm bảo an ninh cho Ukraine trong tương lai.

Tuy nhiên, một số quan chức nhận định rằng đề xuất hiện tại của Mỹ đang tập trung vào việc sử dụng khoáng sản đất hiếm của Ukraine như một khoản bồi thường cho các khoản tài trợ đã được chính quyền Biden cung cấp, cũng như thanh toán cho sự hỗ trợ trong tương lai.

Binaifer Nowrojee, Chủ tịch Quỹ Xã hội Mở, nói rằng chính sách đối ngoại của Mỹ hiện nay mang tính giao dịch và Ukraine vẫn có thể đàm phán từ một vị thế tốt.

Ukraine lâu nay đã muốn phát triển ngành công nghiệp khoáng sản của mình, và một thỏa thuận với Mỹ có thể mang lại sự hỗ trợ cần thiết cho việc khai thác và chế biến khoáng sản, một lĩnh vực cần vốn đầu tư lớn. Nataliia Shapoval, người đứng đầu Viện KSE, cho biết thỏa thuận có thể mang lại lợi ích cho cả hai quốc gia nếu các cuộc đàm phán được tiến hành "với thiện chí". Tuy nhiên, bà cũng nhấn mạnh rằng thỏa thuận này cần phải bao gồm các yếu tố khác ngoài đền bù và cần phải gắn với một thỏa thuận toàn diện hơn với Nga để kết thúc chiến tranh.