Donald Trump Gia Tăng Áp Lực Lên Fed: Cuộc Đấu Về Chính Sách Tiền Tệ Và Hệ Quả Kinh Tế

1. Thông điệp chính trị hóa chính sách tiền tệ

Phát biểu mới đây của cựu Tổng thống Donald Trump trên mạng xã hội – trong đó ông gọi Chủ tịch Jerome Powell là “Quá muộn Powell” – đánh dấu một bước leo thang mới trong mối quan hệ đầy căng thẳng giữa nhánh hành pháp và ngân hàng trung ương Mỹ. Bằng việc công khai chỉ trích Fed hành động quá chậm chạp, Trump không chỉ đang đưa ra một thông điệp chính sách rõ ràng, mà còn lồng ghép vào đó một chiến thuật chính trị nhằm kiểm soát dư luận và gây áp lực trong bối cảnh cuộc đua bầu cử tổng thống 2024 đang nóng lên.

Mặc dù Fed được thiết kế để hoạt động độc lập với áp lực chính trị, lịch sử đã chứng minh rằng tổng thống Mỹ – đặc biệt là trong năm bầu cử – thường tìm cách tác động gián tiếp đến chính sách tiền tệ, và Trump không phải ngoại lệ.

2. Cốt lõi tranh cãi: tăng trưởng vs lạm phát

Trump khẳng định rằng lạm phát “không còn là mối đe dọa đáng kể” – một lập luận mâu thuẫn với quan điểm thận trọng của nhiều quan chức Fed, những người vẫn cho rằng áp lực giá cả có thể quay trở lại nếu nới lỏng chính sách quá sớm.

Việc Trump kêu gọi Fed “giảm lãi suất ngay lập tức” phản ánh một góc nhìn kinh tế thiên về ưu tiên tăng trưởng, giảm chi phí vay để thúc đẩy đầu tư, thị trường bất động sản, và tiêu dùng hộ gia đình – đặc biệt quan trọng với các tầng lớp trung lưu và doanh nghiệp nhỏ, nhóm cử tri mà ông đang cố gắng thu hút trở lại.

Tuy nhiên, từ góc độ Fed, lạm phát lõi vẫn duy trì ở mức cao hơn mục tiêu 2%, trong khi thị trường lao động vẫn thắt chặt và chi tiêu của người tiêu dùng chưa suy yếu rõ rệt. Việc giảm lãi suất sớm có thể khiến Fed đánh mất uy tín trong việc kiểm soát lạm phát, làm trầm trọng thêm kỳ vọng thị trường và làm suy yếu đồng USD.

3. “Quá muộn Powell” – đòn công kích cá nhân và tác động niềm tin thị trường

Biệt danh “Quá muộn Powell” không chỉ là một lời chế nhạo. Nó mang hàm ý rằng Chủ tịch Fed thường hành động quá trễ, gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ. Đây không phải lần đầu Trump công kích cá nhân Powell – vào năm 2018-2019, ông cũng từng cáo buộc ông Powell "không biết mình đang làm gì", yêu cầu sa thải ông này giữa nhiệm kỳ.

Tuy nhiên, các đòn công kích kiểu này thường dẫn đến sự hoài nghi của thị trường về tính độc lập của Fed, từ đó tạo ra sự biến động không cần thiết. Nếu các nhà đầu tư cảm thấy rằng chính sách tiền tệ bị chính trị hóa, lãi suất dài hạn và kỳ vọng lạm phát có thể biến động mạnh – làm giảm hiệu quả truyền dẫn của chính sách.

4. Liệu Fed có “nhún nhường”? Dữ liệu thực tế vẫn quyết định

Tuy áp lực chính trị ngày càng tăng, nhưng Fed – với vai trò là cơ quan độc lập – vẫn ưu tiên dữ liệu kinh tế hơn là tiếng nói chính trị. Trong các cuộc họp gần đây, quan chức Fed đều tỏ ra thận trọng, không cam kết rõ ràng về thời điểm hạ lãi suất, mà thay vào đó nhấn mạnh sự “phụ thuộc dữ liệu” (data-dependent).

Thực tế, nếu lạm phát lõi tiếp tục hạ nhiệt, tăng trưởng GDP giảm tốc và tỷ lệ thất nghiệp bắt đầu tăng trở lại – thì ngay cả khi không có sức ép từ Trump, Fed vẫn sẽ có lý do nội tại để điều chỉnh chính sách.

Ngược lại, nếu nền kinh tế “hạ cánh mềm” và lạm phát vẫn dai dẳng, Fed nhiều khả năng sẽ phớt lờ áp lực chính trị, giữ lãi suất ở mức cao lâu hơn dự kiến.

5. Tác động đến thị trường tài chính và triển vọng năm bầu cử

Phát biểu của Trump có khả năng kích hoạt kỳ vọng thị trường về lộ trình cắt giảm lãi suất nhanh hơn, điều này có thể thúc đẩy giá cổ phiếu, giá vàng, và cả tiền điện tử – những tài sản phản ứng nhạy cảm với chính sách tiền tệ nới lỏng. Tuy nhiên, điều này cũng mang đến rủi ro nếu thị trường kỳ vọng quá đà và bị “vỡ mộng” khi Fed hành động chậm hơn dự đoán.

Ngoài ra, Trump đang định vị bản thân là người duy trì tăng trưởng kinh tế và thị trường chứng khoán mạnh mẽ – điều mà ông từng khoe khoang trong nhiệm kỳ đầu tiên. Thông điệp hạ lãi suất giờ đây không chỉ là chính sách kinh tế, mà là trụ cột trong chiến dịch tranh cử, đặc biệt khi so sánh với cách mà chính quyền Biden xử lý lạm phát thời kỳ hậu COVID.

Kết luận: Cuộc chiến định hình chính sách tiền tệ đang bước vào giai đoạn căng thẳng

Những phát biểu công khai và chỉ trích nhắm vào Jerome Powell không chỉ đơn thuần là "tiếng nói từ một ứng viên tổng thống", mà là biểu hiện của một cuộc đối đầu mang tính hệ thống: giữa sức ép chính trị đòi hỏi hành động ngay, và nguyên tắc cẩn trọng của một cơ quan chịu trách nhiệm với sự ổn định kinh tế dài hạn.

Liệu Fed sẽ duy trì tính độc lập hay bị kéo vào quỹ đạo chính trị? Điều đó sẽ không chỉ quyết định tương lai của Powell – mà còn định hình hướng đi của nền kinh tế Mỹ trong giai đoạn đầy bất định sắp tới.