Donald Trump, Jerome Powell và Vũ điệu Quyền lực giữa Chính trị và Chính sách Tiền tệ

Trong nền dân chủ hiện đại, nơi quyền lực được phân chia giữa các nhánh lập pháp, hành pháp và tư pháp, sự tồn tại của một cơ quan độc lập như Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đại diện cho một trụ cột cân bằng mong manh nhưng thiết yếu. Khi Donald Trump đảm nhiệm cương vị Tổng thống Mỹ, ông đã không che giấu sự bất mãn của mình với những quyết định mà ông cho là “bảo thủ” hoặc “phản tăng trưởng” từ Fed. Câu nói "nói chuyện với Powell giống như nói chuyện với một bức tường" là minh chứng tiêu biểu cho mối quan hệ đối đầu đó — một mối căng thẳng chính trị-tiền tệ chưa từng có tiền lệ công khai như vậy trong lịch sử hiện đại.

I. Sự Độc Lập của Fed: Một Thứ Bị Đặt Câu Hỏi?

Jerome Powell, được chính Trump bổ nhiệm, đã thể hiện một sự trung lập kiên định trong suốt nhiệm kỳ đầu của mình, ngay cả khi phải đối mặt với làn sóng chỉ trích từ Nhà Trắng. Trump, với trọng tâm đặt nặng vào hiệu suất kinh tế ngắn hạn, thường kỳ vọng vào các đợt cắt giảm lãi suất mạnh nhằm thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư, nhất là trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung leo thang. Tuy nhiên, Powell và Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) lại tiếp cận vấn đề một cách thận trọng, lấy ổn định giá cả và rủi ro lạm phát làm trung tâm.

Việc Fed giữ lãi suất cao tương đối trong thời điểm đó không những mâu thuẫn với mong muốn của Trump mà còn làm đồng đô la mạnh lên — khiến hàng hóa Mỹ trở nên đắt đỏ hơn và bất lợi trong cuộc chiến thương mại.

Điểm mấu chốt: Trump không chỉ đòi hỏi Fed phải “theo kịp” các ngân hàng trung ương toàn cầu, mà còn muốn đồng đô la yếu hơn như một công cụ cạnh tranh trong cuộc chơi địa chính trị.

II. Bức Tranh Toàn Cầu và Cuộc Chiến Lãi Suất

So sánh giữa Fed và các ngân hàng trung ương khác như ECB (Châu Âu), PBOC (Trung Quốc) hay BOJ (Nhật Bản) thời điểm đó cho thấy một xu hướng rõ rệt: các nền kinh tế lớn đang đồng loạt nới lỏng chính sách tiền tệ. Lãi suất âm, nới lỏng định lượng (QE) và mua tài sản công trở thành “công cụ chuẩn” hậu khủng hoảng tài chính 2008 và khi tăng trưởng toàn cầu chậm lại.

Fed, dù đã có chu kỳ cắt giảm lãi suất sau năm 2019, vẫn bị coi là quá “chậm chạp và bảo thủ” trong mắt Trump. Sự bất đồng không chỉ là về phương pháp, mà là về triết lý điều hành. Trong khi các Tổng thống thường nghĩ trong nhiệm kỳ 4 năm, các Chủ tịch Fed lại nhìn vào chu kỳ dài hơi hàng thập kỷ, với trọng tâm là lòng tin của thị trường vào tính trung lập và nhất quán của thể chế.

III. Hệ Quả: Biến Động Thị Trường và Câu Hỏi về Uy Tín Thể Chế

Việc Trump công khai công kích Fed không chỉ gây lo ngại trong giới học giả và truyền thông, mà còn làm các nhà đầu tư lo lắng. Khi tính độc lập của ngân hàng trung ương bị đe dọa bởi áp lực chính trị, rủi ro về chính sách “tùy hứng” và biến động thị trường tăng vọt. Các quỹ đầu tư, ngân hàng toàn cầu và cả các quốc gia khác đều theo dõi sát động thái của Trump và Fed, để đánh giá liệu chính sách tiền tệ Mỹ có còn “định hướng theo dữ liệu” hay bị chi phối bởi lợi ích chính trị.

Hơn nữa, sự thiếu nhất quán giữa thông điệp từ Nhà Trắng và các tín hiệu từ Fed khiến thị trường lãi suất và tỷ giá dao động mạnh, đặt ra câu hỏi: Liệu thế giới có thể còn tin tưởng vào đồng USD như một “anchor currency” nếu cơ quan phát hành nó bị thao túng?

IV. Tác Động Gián Tiếp: Sự Trỗi Dậy của Tiền Điện Tử và Vàng

Trong bối cảnh đó, những người hoài nghi hệ thống tài chính truyền thống bắt đầu chuyển sự chú ý sang các tài sản phi tập trung như Bitcoin. Mặc dù tiền điện tử không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các quyết định lãi suất, nhưng niềm tin vào hệ thống tiền tệ truyền thống đang suy giảm lại là một chất xúc tác mạnh:

Bitcoin như “vàng kỹ thuật số”: Không chịu ảnh hưởng từ chính sách của bất kỳ ngân hàng trung ương nào, Bitcoin nổi lên như một tài sản trú ẩn có tính giới hạn (nguồn cung cố định), tương phản với khả năng in tiền vô hạn của các NHTW.

Vàng và tài sản thực: Không chỉ tiền điện tử, mà cả vàng và đất đai cũng chứng kiến dòng tiền trú ẩn gia tăng trong giai đoạn bất ổn chính sách.

Quan sát: Khi lòng tin vào thể chế tài chính suy yếu, “những thứ không thể in thêm” — như vàng và Bitcoin — có xu hướng tăng giá.

V. Từ Trump đến Tương Lai: Những Câu Hỏi Vẫn Còn Mở

Cuộc đối đầu giữa Trump và Powell không chỉ là câu chuyện giữa hai cá nhân, mà là sự phản chiếu của một câu hỏi lớn hơn trong quản trị kinh tế toàn cầu: Liệu các thể chế độc lập như Fed có còn đủ sức chống lại áp lực chính trị ngày càng lớn trong thời kỳ khủng hoảng và phân cực?

Nếu Trump tái đắc cử (2024), liệu ông có tiếp tục gây áp lực lên Fed, và lần này bằng những hành động cụ thể hơn như thay đổi cấu trúc FOMC?

Liệu chính sách tiền tệ toàn cầu có bước vào một giai đoạn “vũ khí hóa” mới — nơi các NHTW đóng vai trò như công cụ cạnh tranh quốc tế thay vì trung lập?

Và quan trọng hơn, liệu sự hoài nghi thể chế này có tiếp tục thúc đẩy làn sóng tài chính phi tập trung, từ stablecoin, CBDC cho đến DeFi?

Kết Luận: Một Bức Tranh Vượt Qua Cá Nhân

Cuộc “đối thoại một chiều” giữa Trump và Powell là minh họa sống động cho sự căng thẳng cố hữu giữa mục tiêu chính trị ngắn hạn và yêu cầu ổn định kinh tế dài hạn. Dù ai đúng, ai sai, điều rõ ràng là thị trường tài chính toàn cầu không còn vận hành trong môi trường ổn định như trước. Chính trị, tiền tệ và công nghệ đang va chạm với nhau theo những cách chưa từng có tiền lệ.

Sự nổi lên của Bitcoin, sự phục hồi của vàng, hay việc các quốc gia tích cực thí điểm tiền tệ số ngân hàng trung ương (CBDC) đều là phản ứng gián tiếp nhưng mang tính cách mạng trước sự bấp bênh và phân mảnh của niềm tin vào các thiết chế cũ.