Donald Trump và Sự “Quay Đầu Chiến Lược”: Phản Ứng Tức Thì và Những Cơn Sóng Ngầm Kinh Tế

Trong thế giới tài chính đầy biến động, đôi khi chỉ cần một thay đổi nhỏ trong giọng điệu chính trị cũng đủ để tạo nên cơn sóng thần trên thị trường. Donald Trump – người vốn nổi tiếng với những phát ngôn bốc đồng và lập trường cứng rắn – lại một lần nữa khiến giới đầu tư bất ngờ khi bất ngờ làm dịu giọng với hai chủ đề vốn là tâm điểm căng thẳng: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và thuế quan Trung Quốc.

Tuyên bố “không có kế hoạch thay thế Jerome Powell” không chỉ phá vỡ tiền lệ đối đầu cay nghiệt giữa Trump và Fed, mà còn tạo ra một làn sóng lạc quan tức thì trên Phố Wall. Song song với đó, việc mở đường cho khả năng giảm thuế quan Trung Quốc, vốn đang ở mức cao kịch trần tới 145% với một số mặt hàng, đã được xem như một tín hiệu đầu tiên cho thấy chiến lược "America First" của Trump có thể đang được tái định hình để thích nghi với thực tế kinh tế toàn cầu ngày càng mong manh.

1. Phản Ứng Thị Trường: Niềm Tin Tạm Thời Hay Bẫy Kỳ Vọng?

Không có gì ngạc nhiên khi các chỉ số chứng khoán lớn đồng loạt tăng mạnh:

S&P 500 tăng 1,9%, cho thấy tâm lý lạc quan lan rộng;

Nasdaq tăng 2,8%, phản ánh kỳ vọng lợi suất thấp sẽ tiếp tục hỗ trợ ngành công nghệ;

Dow Jones tăng 1,4%, dẫn đầu bởi nhóm công nghiệp hưởng lợi trực tiếp từ thương mại;

Thị trường quốc tế như Nikkei 225 (Nhật Bản) và các sàn châu Âu cũng khởi sắc.

Thị trường rõ ràng đang “đói” tín hiệu ổn định – trong bối cảnh Fed vẫn giữ lãi suất cao trong thời gian dài, tăng trưởng toàn cầu suy yếu và bất ổn địa chính trị ngày càng lan rộng. Bất kỳ tín hiệu xoa dịu nào từ Mỹ – trung tâm của hệ thống tài chính toàn cầu – đều được chào đón nồng nhiệt.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra: Liệu thị trường đang phản ứng với chính sách thực chất, hay chỉ là một chiến thuật ngắn hạn trong mùa bầu cử đang tới gần?

2. Đằng Sau Cái Bắt Tay Với Powell: Tạm Dừng Tấn Công, Hay Tính Toán Lại Sân Chơi?

Trump từng công kích Jerome Powell kịch liệt, cáo buộc ông là nguyên nhân khiến tăng trưởng Mỹ chậm lại vì giữ lãi suất quá cao. Giờ đây, khi tuyên bố giữ Powell, ông đang gửi một thông điệp kép:

Với giới tài chính: “Tôi không làm rối loạn thể chế, hãy yên tâm đầu tư”;

Với các cử tri trung lập và giới doanh nghiệp: “Tôi biết điều chỉnh chiến lược để giữ ổn định vĩ mô”.

Nhưng nếu nhìn kỹ, đây có thể là cách Trump cố kiểm soát Fed mà không cần phải thay người – thông qua sức ép chính trị mềm, thay vì gây bão truyền thông.

Nguy cơ: Việc này có thể làm xói mòn dần tính độc lập của Fed, một yếu tố then chốt để duy trì niềm tin vào đồng USD và hệ thống tài chính Mỹ trong dài hạn.

3. Giảm Thuế Trung Quốc: Mồi Câu Kinh Tế Hay Thay Đổi Địa Chính Trị?

Việc Trump mở cửa cho khả năng giảm thuế quan đánh vào hàng Trung Quốc đánh dấu một bước ngoặt lớn. Trong suốt nhiệm kỳ đầu, ông xây dựng hình ảnh “chiến binh chống Trung Quốc”. Giờ đây, ông chuyển giọng sang thương lượng công bằng và đôi bên cùng có lợi.

Điều này phản ánh ba yếu tố:

Áp lực kinh tế nội địa Mỹ: Lạm phát dai dẳng, lãi suất cao và tiêu dùng suy yếu đang tạo ra sức ép tái khởi động chuỗi cung ứng giá rẻ.

Thị trường cần một cú hích: Cổ phiếu công nghiệp và tiêu dùng đang suy yếu vì chuỗi cung ứng đắt đỏ và thuế nhập khẩu.

Chiến lược tranh cử 2024-2025: Trump cần tái thiết lập hình ảnh “người kiến tạo thị trường” thay vì “người gây rối trật tự tài chính”.

Tuy nhiên, giới quan sát cũng cảnh báo: nới thuế không giải quyết được gốc rễ mất cân bằng cấu trúc trong thương mại Mỹ-Trung – về công nghệ, dữ liệu, tiếp cận thị trường và chuỗi cung ứng chiến lược.

4. Thị Trường Và Địa Chính Trị: Liệu Có Quá Dễ Dãi?

Những phản ứng tích cực của thị trường có thể là quá vội vàng. IMF đã cảnh báo: tăng trưởng toàn cầu năm 2025 có thể chỉ đạt 2,8%, thấp hơn mức 3,3% trước đó. Nguyên nhân chủ yếu: bất ổn chính trị và thương mại, đặc biệt từ các cường quốc như Mỹ và Trung Quốc.

Sự không chắc chắn đến từ Trump không phải là chuyện mới, nhưng bây giờ đang kết hợp với một nền kinh tế toàn cầu dễ tổn thương hơn bao giờ hết:

Nợ công toàn cầu đang ở mức kỷ lục;

Lãi suất thực vẫn cao dù lạm phát có dấu hiệu hạ nhiệt;

Chuỗi cung ứng chưa phục hồi hoàn toàn sau đại dịch và các xung đột địa chính trị (Nga-Ukraine, Trung Đông).

Kết Luận: Giải Pháp Bền Vững Hay Đòn Gió Chiến Thuật?

Donald Trump có thể đang "thử nước" bằng một loạt cử chỉ trấn an – nhưng câu hỏi lớn hơn vẫn chưa được trả lời: Liệu ông có theo đuổi một chiến lược kinh tế có tính hệ thống, hay chỉ phản ứng chiến thuật trước áp lực chính trị và thị trường?

Trong ngắn hạn, Phố Wall có thể thở phào, nhưng về dài hạn, giới đầu tư cần nhìn vào các yếu tố nền tảng: cấu trúc nợ, sức mạnh tiêu dùng, tính độc lập của Fed và định hướng chính sách đối ngoại Mỹ. Chỉ khi những mảnh ghép đó rõ ràng, thị trường mới có thể phục hồi một cách bền vững.