Iran sử dụng vàng để hỗ trợ nền kinh tế trong bối cảnh bị trừng phạt

Vàng tượng trưng cho sự an toàn về tài chính ngay cả khi thế giới chống lại bạn.

Nga đã sử dụng lượng vàng dự trữ khổng lồ của mình để duy trì nền kinh tế trong bối cảnh các lệnh trừng phạt mạnh mẽ của phương Tây sau khi nước này xâm lược Ukraine. Các báo cáo gần đây cho thấy Iran cũng đang làm điều tương tự.

Theo báo cáo của hải quan, trong sáu tháng đầu năm dương lịch Iran (21/3-20/9), Iran đã nhập khẩu 43 tấn vàng, trị giá 2,5 tỷ USD. Con số này tăng gấp sáu lần so với cùng kỳ năm trước.

Theo Hội đồng Vàng Thế giới, lượng vàng nhập khẩu của Iran đã vượt quá 100 tấn, trị giá hơn 8 tỷ đô la vào năm 2024, chiếm khoảng 11% tổng lượng vàng nhập khẩu của nước này.

Theo I ran International , sự gia tăng nhập khẩu vàng “ có thể phản ánh những nỗ lực rộng lớn hơn của quốc gia này nhằm bảo vệ nền kinh tế khỏi tình trạng thiếu hụt tiền tệ và quản lý thương mại quốc tế trong bối cảnh bị trừng phạt ” .

Trang tin tức tiếng Anh của Iran khẳng định: “ Vàng đã trở thành tài sản trú ẩn an toàn quan trọng ở Iran khi đất nước này đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt, biến động tiền tệ và bất ổn chính trị ” .

Cựu giám đốc ngân hàng Iran Hossein Mehri cho biết vàng "giúp" nền kinh tế Iran chống lại các lệnh trừng phạt toàn cầu, bác bỏ lo ngại về khả năng các lệnh trừng phạt theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015 có thể được dỡ bỏ.

“Kể cả khi cơ chế này được kích hoạt, điều đó cũng không có nghĩa là nền kinh tế đất nước sẽ sụp đổ. Trong 46 năm qua, chúng ta đã chịu đựng được áp lực của phương Tây, và theo một cách nào đó, đất nước đã được tiêm vắc-xin phòng ngừa chúng.”

Chính phủ Iran đã khuyến khích dòng chảy vàng vào nước này. Theo báo chí, các quan chức đã cho phép một số nhà xuất khẩu nhập khẩu vàng thay vì hồi hương ngoại tệ.

Thông thường, các nhà xuất khẩu nhận thanh toán bằng ngoại tệ, thường là đô la Mỹ. Các loại ngoại tệ này sau đó được nắm giữ trong hệ thống ngân hàng Iran như một loại dự trữ. Thay vào đó, chính phủ cho phép các nhà xuất khẩu sử dụng ngoại tệ để mua vàng, sau đó vàng được nắm giữ thay cho tiền pháp định nước ngoài. Điều này cho phép Iran dễ dàng né tránh các lệnh trừng phạt và quản lý dự trữ của mình.

Nó cũng tạo ra an ninh kinh tế. Mặc dù các chính phủ nước ngoài có thể đóng băng tài sản được định giá bằng đồng tiền của họ, nhưng họ không thể đóng băng vàng. Vàng là tiền tệ - được công nhận và chấp nhận trên toàn thế giới.

Iran cũng đã sử dụng vàng để thực hiện các giao dịch. Một hợp đồng bán máy bay không người lái cho Nga đã được thanh toán một phần bằng vàng thỏi. Theo các tài liệu mà tin tặc thu thập được, Nga đã trả cho Iran khoảng 1,75 tỷ đô la trong một thỏa thuận mua máy bay không người lái Shahed-136. Một phần khoản thanh toán được thực hiện bằng vài tấn vàng thỏi.

Người dân Iran cũng đang tích cực mua vàng để đối phó với tình trạng mất giá tiền tệ của chính phủ. Theo dữ liệu của Hội đồng Vàng Thế giới, lượng mua vàng thỏi và vàng xu tại Iran đã tăng 20% trong quý 2 năm nay. Trong khi đó, nhu cầu trang sức vàng tăng 12%. Đây là thị trường duy nhất ghi nhận doanh số trang sức vàng tăng. Trên toàn cầu, doanh số trang sức vàng đã giảm 14% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 2 do những bất lợi từ giá vàng kỷ lục.

Trang sức bằng vàng thường được dùng làm khoản đầu tư ở các nước châu Á và Trung Đông và thường có độ tinh khiết cao hơn so với những món đồ được bán ở phương Tây.

Bất chấp mọi nỗ lực, phương Tây vẫn thấy khó có thể ngăn chặn các quốc gia như Iran và Nga sử dụng vàng do tính chất dễ thay thế (dễ trao đổi) của vàng và nhu cầu toàn cầu đối với kim loại quý này.

Vàng là tiền tệ, và nó được công nhận như vậy ở khắp mọi nơi. Ngay cả khi không muốn đô la hay bất kỳ loại tiền tệ pháp định nào khác, mọi người đều muốn có vàng.

Điều này không nhằm biện minh cho chính sách thời chiến của các quốc gia này. Nó chỉ nhấn mạnh bản chất tiền tệ của vàng và vai trò quan trọng của nó trong nền kinh tế toàn cầu. Khi tiền tệ pháp định bị cắt giảm hoặc sụp đổ, vàng sẽ luôn là một lựa chọn thay thế khả thi.

Đây chính là lý do tại sao nhiều quốc gia đang tích trữ vàng với tốc độ nhanh chóng.

Nhu cầu vàng chính thức của ngân hàng trung ương đã vượt 1.000 tấn trong năm thứ ba liên tiếp vào năm 2024. Để hiểu rõ hơn, dự trữ vàng của ngân hàng trung ương chỉ tăng trung bình 473 tấn mỗi năm trong giai đoạn 2010-2021.

Tốc độ mua vàng của các ngân hàng trung ương tăng lên sau khi phương Tây áp đặt lệnh trừng phạt mạnh tay lên Nga. Các quốc gia khác đã nhận thấy việc đồng đô la bị vũ khí hóa và đã thực hiện các bước để giảm sự phụ thuộc vào đồng bạc xanh.

Theo báo cáo của Hội đồng Đại Tây Dương, “ Trong những năm gần đây, và đặc biệt là kể từ khi Nga xâm lược Ukraine và Nhóm Bảy nước công nghiệp phát triển (G7) sau đó leo thang sử dụng các biện pháp trừng phạt tài chính, một số quốc gia đã thể hiện ý định đa dạng hóa nguồn dự trữ ngoại hối khỏi đồng đô la ” .

Trong khi đó, tỷ trọng đô la trong dự trữ ngoại hối đã giảm xuống.

Các quốc gia khác đã nhận ra sức mạnh của vàng và rủi ro khi nắm giữ đô la.

Đây cũng là bài học mà mỗi cá nhân nên lưu ý.

Mike Maharrey