Jerome Powell và Thách Thức Điều Hành Fed Năm 2025: Độc Lập Chính Sách Trong Bối Cảnh Mới

Bước vào năm 2025, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell tiếp tục phải đối mặt với bài toán khó khăn: làm thế nào để duy trì sự độc lập trong điều hành chính sách tiền tệ của Fed trong khi tránh bị lôi kéo vào các tranh cãi chính trị, đặc biệt trong bối cảnh chính quyền Donald Trump vừa quay lại với các chính sách kinh tế đầy tham vọng. Sự cân bằng này càng phức tạp hơn khi lạm phát có dấu hiệu tiềm ẩn áp lực tăng cao từ các thay đổi chính sách kinh tế mà chính quyền mới dự kiến triển khai.

Đường hướng thận trọng của Fed

Kể từ khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 11/2024, Jerome Powell và các quan chức Fed đã giữ vững lập trường không đưa ra các giả định hay dự đoán về tác động của các chính sách tương lai. Trong phát biểu ngày 7/11, ông Powell nhấn mạnh: "Chúng tôi không đoán, không suy đoán, và không giả định." Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy các quan chức Fed đã âm thầm điều chỉnh chính sách để phản ánh những rủi ro từ chính sách kinh tế mới.

Tuần trước, Fed đã giảm lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm, hoàn tất chuỗi cắt giảm 1 điểm phần trăm kể từ tháng 9. Tuy nhiên, các dự báo mới nhất của Fed cho thấy ngân hàng trung ương đang thận trọng hơn với các đợt cắt giảm tiếp theo. Dự kiến, Fed chỉ thực hiện hai đợt giảm lãi suất vào năm 2025, thay vì bốn đợt như dự báo trước đó. Điều này xuất phát từ lo ngại lạm phát tăng, với mức dự báo năm 2025 được điều chỉnh lên 2,5%, cao hơn so với mức 2,2% trước đó.

Đáng chú ý, 15 trong số 19 quan chức Fed lo ngại rằng lạm phát có thể vượt mức dự báo. Ông Michael Gapen, nhà kinh tế trưởng tại Morgan Stanley, nhận định: "Fed đang tỏ ra thận trọng hơn nhiều so với những gì họ từng tuyên bố."

Những yếu tố thúc đẩy thận trọng

Chính sách kinh tế của ông Trump là một trong những yếu tố chính khiến Fed phải điều chỉnh chiến lược. Các biện pháp tăng thuế quan và thắt chặt kiểm soát nhập cư có thể đẩy giá cả hàng hóa lên cao và hạn chế nguồn cung lao động. Kết quả là tiền lương có nguy cơ tăng nhanh, tạo áp lực lên lạm phát.

Ông Powell thừa nhận rằng những thay đổi trong dự báo lạm phát gần đây không hoàn toàn dựa trên tác động trực tiếp từ cuộc bầu cử, mà phần lớn phản ánh dữ liệu lạm phát thực tế trong vài tháng qua. Tuy nhiên, để tránh bị xem là có thiên kiến chính trị, ông Powell đã yêu cầu các đồng nghiệp hạn chế bình luận công khai về các chính sách mới, đặc biệt là những chính sách mang tính nhạy cảm.

Kinh nghiệm từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump cũng là một bài học lớn. Vào thời điểm đó, chiến tranh thương mại đã buộc Fed phải giảm lãi suất để đối phó với những bất ổn kinh tế. Tuy nhiên, bối cảnh hiện tại hoàn toàn khác. Lạm phát đang ở mức cao, khác xa với môi trường lạm phát thấp của năm 2018.

Trong cuộc họp báo ngày 18/12, ông Powell giải thích: "Chúng tôi đang thảo luận về các kịch bản khác nhau và xem xét cách các yếu tố như thuế quan có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế. Điều này giúp chúng tôi sẵn sàng đưa ra các phản ứng chính sách phù hợp khi các chính sách thực tế được triển khai."

Quan điểm từ chính quyền Trump

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã lên tiếng giảm nhẹ những lo ngại về lạm phát, cho rằng các biện pháp tăng sản xuất năng lượng và bãi bỏ quy định sẽ bù đắp các tác động từ thuế quan. "Thuế quan không gây lạm phát bởi vì nếu giá một mặt hàng tăng, người tiêu dùng sẽ phải giảm chi tiêu cho các mặt hàng khác, giữ cho tổng chi tiêu không tăng," ông Bessent phát biểu trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình của Larry Kudlow, cố vấn kinh tế kỳ cựu của ông Trump.

Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế không đồng tình với quan điểm này. Ông Michael Feroli, nhà kinh tế trưởng tại JPMorgan, cảnh báo rằng lạm phát trong bối cảnh hiện nay khó có thể giảm nhanh, đặc biệt khi áp lực chi phí được chuyển trực tiếp đến người tiêu dùng.

Tầm quan trọng của sự độc lập chính sách

Trong môi trường kinh tế hiện tại, sự độc lập của Fed là yếu tố sống còn. Khi các chính sách kinh tế tiềm ẩn nguy cơ đẩy giá cả lên cao, cách tiếp cận dựa trên dữ liệu và thận trọng của Fed sẽ là cơ sở để duy trì ổn định kinh tế.

Ông Ray Farris, một nhà kinh tế học, nhận định rằng trong bối cảnh toàn dụng lao động, doanh nghiệp có xu hướng chuyển chi phí tăng lên cho người tiêu dùng một cách dễ dàng hơn, làm lạm phát trở nên dai dẳng hơn. Ông cũng cảnh báo rằng tốc độ điều chỉnh giá của các công ty có thể không đồng đều, tạo ra cảm giác lạm phát kéo dài hơn trong công chúng.

Trong bối cảnh phức tạp này, Jerome Powell tiếp tục đi theo con đường quen thuộc của sự thận trọng và minh bạch, để đảm bảo rằng Fed duy trì được uy tín của mình như một cơ quan ra quyết định dựa trên dữ liệu, phi chính trị, và ưu tiên ổn định kinh tế dài hạn.