Lạm Phát, Thuế Quan và Quả Bom Nợ 300 Nghìn Tỷ USD: Cơn Bão Hoàn Hảo Đang Tới Gần

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung tưởng như đã lùi vào hậu trường sau giai đoạn Trump, nhưng trên thực tế, cấu trúc thuế quan mới được thiết lập trong thời kỳ đó vẫn đang âm thầm tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu và thổi bùng những làn sóng lạm phát tiếp theo.

Tính đến hiện tại, Mỹ đang duy trì một hệ thống thuế nhiều tầng, bao gồm:

Thuế cơ sở 10% – áp dụng đều cho hàng hóa từ tất cả các quốc gia.

Thuế theo ngành hàng (25%) – nhắm vào những lĩnh vực then chốt như nhôm thép, ô tô, bán dẫn…

Thuế đối ứng đặc biệt với Trung Quốc (hiện mức tương hỗ lên đến 145% từ Trung Quốc và 125% từ Mỹ).

Đáng chú ý, dù Mỹ đã tạm hoãn hoặc đàm phán lại một số điều khoản về thuế đối ứng song phương, nhưng thuế cơ sở và thuế ngành vẫn được duy trì đầy đủ và đều đặn với mọi quốc gia. Đây không chỉ là đòn giáng vào Trung Quốc, mà còn là cú sốc lan tỏa toàn cầu, ảnh hưởng đến tất cả quốc gia có tham gia sâu vào chuỗi cung ứng – từ các nước châu Á như Hàn Quốc, Việt Nam, đến cả EU và Mỹ Latinh.

Việt Nam và Hệ Quả Đảo Lộn Ngoại Thương

Với một nền kinh tế phụ thuộc mạnh vào xuất khẩu và FDI như Việt Nam, các mức thuế mới của Mỹ đang gián tiếp bóp nghẹt khả năng cạnh tranh, đặc biệt là khi các doanh nghiệp buộc phải tái cấu trúc nguồn cung, logistics và chuỗi phân phối trong thời gian rất ngắn. Điều này dẫn đến:

Giá thành hàng hóa xuất khẩu tăng vọt do chi phí sản xuất, vận chuyển và thuế đầu vào đều bị đẩy lên.

Áp lực tỷ giá tăng mạnh, khiến VND phải chịu rủi ro kép: vừa mất giá theo USD, vừa tăng nhập siêu.

Suy giảm dòng vốn FDI vì nhà đầu tư phải tính toán lại khả năng sinh lời nếu hàng Việt bị đánh thuế đầu vào.

Trong khi thị trường chứng khoán "xanh lơ hay tím biếc", thì nền kinh tế thực đang phải chịu sức ép ngày càng nặng. Nhiều doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa có thể không chịu nổi chi phí gia tăng, dẫn đến tình trạng phá sản, sa thải hàng loạt, kéo theo thất nghiệp và giảm tiêu dùng.

Lạm Phát Không Còn Là “Chuyển Giai Đoạn”, Mà Là Một Chu Kỳ Mới

Câu chuyện lạm phát không còn là tạm thời, mà đang trở thành một chu kỳ dài hơi, gắn với trật tự thương mại toàn cầu mới. Nguyên nhân sâu xa là:

Thuế quan kéo dài làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu – đặc biệt là nguyên vật liệu thô và hàng tiêu dùng.

Chi phí vay vốn toàn cầu đang tăng nhanh trong khi nợ công, nợ doanh nghiệp và nợ hộ gia đình đã đạt mức cao kỷ lục.

Tình trạng nới lỏng định lượng kéo dài trong suốt hơn 1 thập kỷ qua (QE từ 2009–2021) đã tạo ra bong bóng tài sản khổng lồ.

Việc tăng lãi suất – dù là liều thuốc cổ điển để dập tắt lạm phát – lần này lại khó hiệu quả, bởi vì:

Nợ toàn cầu đã vượt 300 nghìn tỷ USD – tăng lãi suất quá nhanh có thể khiến quả bom nợ này phát nổ.

Thị trường tài chính đang mất tính thanh khoản – trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm đã tăng lên 4,494%, mức cao nhất theo tuần kể từ 2001. Trái phiếu 30 năm tăng lên 4,879%, cao nhất từ năm 1982.

Ba Bong Bóng Cùng Phồng Lên: BĐS, Chứng Khoán và Tiền Số

Sự đồng loạt tăng giá của các loại tài sản trong giai đoạn hậu-COVID – từ bất động sản, cổ phiếu đến tiền điện tử – là hệ quả trực tiếp của chính sách nới lỏng tiền tệ và lãi suất thấp lịch sử. Giờ đây, khi chính sách tiền tệ đảo chiều, những bong bóng này đang run rẩy trên bờ vực vỡ tung:

Bất động sản đối mặt thanh khoản đóng băng, lãi suất thế chấp cao, giá bán chững lại hoặc lao dốc.

Chứng khoán có thể bật lên trong ngắn hạn do kỳ vọng hạ lãi suất, nhưng cá mập đang tranh thủ thoát hàng trước những rủi ro trung và dài hạn.

Tiền điện tử – vốn là “kẻ hưởng lợi lớn nhất” trong thời kỳ tiền rẻ – đang phập phù theo tâm lý đầu cơ hơn là giá trị thực.

Tóm Lại: Cơn Bão Kép Đang Tới – Lạm Phát Dài Hạn & Sụp Đổ Tài Sản

Nếu trước đây người ta nói “mọi con đường đều dẫn đến Rome”, thì giờ đây có thể nói mọi chính sách tiền tệ và thương mại hiện tại đều dẫn đến lạm phát. Và điều nguy hiểm là, hệ thống tài chính toàn cầu hiện tại không còn đủ sức chịu đựng lạm phát đi kèm với lãi suất cao như những thập kỷ trước.

Nếu các chính phủ tiếp tục in tiền để cứu kinh tế, bong bóng sẽ phình to thêm. Nếu chọn tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, hệ thống nợ sẽ sụp đổ.

Đây là thế tiến thoái lưỡng nan của toàn cầu, và cũng là cơn bão tài chính vĩ mô lớn nhất kể từ 2008 – nếu không nói là từ thời khủng hoảng 1930.