Liệu xác suất có thực sự tồn tại trong một lĩnh vực đầy bất định như trading?

Liệu xác suất có thực sự tồn tại trong một lĩnh vực đầy bất định như trading?

Trong thế giới tài chính và trading, chúng ta thường xuyên đối mặt với sự không chắc chắn. Không ai biết chắc thị trường sẽ diễn biến ra sao trong ngày mai, tuần tới, hay năm tới. Thậm chí, ngay cả những gì đã xảy ra trong quá khứ cũng chỉ là một phần nhỏ của bức tranh lớn, đầy phức tạp. Trading, trong bản chất của nó, là một cuộc chơi giữa xác suất và sự không chắc chắn.

Tuy nhiên, xác suất trong trading không chỉ đơn thuần là những con số lạnh lùng hay các mô hình thống kê phức tạp. Chúng ta cần hiểu rõ bản chất của xác suất, không chỉ để sử dụng nó như một công cụ hỗ trợ mà còn để nhận thức được những hạn chế và cạm bẫy mà nó mang lại.

Bài viết này sẽ đi sâu vào cách xác suất được áp dụng trong trading, từ đó làm sáng tỏ liệu nó có thực sự "tồn tại" hay chỉ là một công cụ giúp chúng ta đối phó với sự bất định.

Trading và sự không chắc chắn

Trading là một môi trường điển hình của sự bất định. Khi đặt một lệnh mua hoặc bán, bạn không thể biết chắc giá sẽ đi lên hay xuống. Mọi quyết định giao dịch đều dựa trên dự đoán và kỳ vọng, thường được hỗ trợ bởi phân tích kỹ thuật, phân tích cơ bản hoặc các mô hình thống kê.

Ví dụ, một trader có thể thấy một mô hình giá cụ thể, như “vai-đầu-vai” hoặc “ cờ tăng”, và tin rằng mô hình này báo hiệu khả năng giá tăng trong tương lai. Nhưng điều gì tạo ra sự tự tin đó? Đó chính là xác suất — một đánh giá rằng với các mô hình tương tự trong quá khứ, giá thường tăng sau khi mô hình này xuất hiện.

Nhưng hãy dừng lại một chút!

Liệu xác suất này có phải là một thuộc tính khách quan của thị trường hay chỉ là cách chúng ta áp đặt sự hiểu biết hạn chế của mình lên các dữ liệu lịch sử?

Liệu mô hình “vai-đầu-vai” có thực sự “làm tăng giá”, hay nó chỉ là một cấu trúc do tâm lý con người tạo ra?

Bản chất chủ quan của xác suất

Xác suất, trong bối cảnh trading, thường được xem như một công cụ để định lượng sự không chắc chắn.

Khi một trader nói rằng một mô hình giao dịch có “70% khả năng thành công”, thì điều đó không có nghĩa là bản thân thị trường chứa đựng một thuộc tính khách quan mang tên “xác suất”. Thay vào đó, đây là một đánh giá chủ quan, dựa trên dữ liệu lịch sử, giả định và kinh nghiệm cá nhân.

Lấy ví dụ từ thị trường tài chính, một mô hình giao dịch được backtest trên dữ liệu lịch sử có thể cho kết quả tích cực trong 70% thời gian. Nhưng điều này chỉ đúng với tập dữ liệu cụ thể đó, trong điều kiện thị trường không đổi. Nếu điều kiện thị trường thay đổi — chẳng hạn từ thị trường tăng giá sang thị trường giảm giá — thì “xác suất” này có thể không còn giá trị.

Hơn nữa, xác suất mà chúng ta gán cho một sự kiện cũng phụ thuộc vào cách chúng ta diễn giải dữ liệu. Giống như việc tung đồng xu, nơi chúng ta mặc định rằng xác suất mặt ngửa là 50%, các mô hình trading cũng dựa trên các giả định. Nhưng nếu đồng xu đó là loại đồng xu hai mặt ngửa? Hay nếu dữ liệu lịch sử mà chúng ta sử dụng để xây dựng mô hình chứa đựng những sai lệch lớn? Những giả định này thường không được xem xét kỹ lưỡng, dẫn đến việc xác suất mà chúng ta gán cho các mô hình giao dịch có thể không đáng tin cậy!

Ứng dụng thực tế của xác suất trong trading


Dù mang tính chủ quan, nhưng xác suất vẫn là một công cụ mạnh mẽ trong trading. Hãy xem xét các ví dụ sau:

1. Quản lý rủi ro và xác suất

Trong quá trình quản lý rủi ro, xác suất được sử dụng để đánh giá khả năng xảy ra thua lỗ lớn. Một trader có thể sử dụng các mô hình Monte Carlo để mô phỏng hàng ngàn kịch bản giá tương lai, từ đó xác định mức độ rủi ro của danh mục đầu tư.

Nhưng ngay cả những mô hình này cũng dựa trên giả định — chẳng hạn, sự phân phối lợi nhuận trong quá khứ có thể đại diện cho tương lai. Những giả định này không phải lúc nào cũng đúng, đặc biệt khi xảy ra các sự kiện “có xác suất cực thấp” như khủng hoảng tài chính.

2. Hiệu suất chiến lược giao dịch

Khi backtest một chiến lược giao dịch, trader thường tính toán tỷ lệ thắng (winrate) và tỷ lệ rủi ro/phần thưởng (Risk:Reward Ratio).

Một chiến lược có tỷ lệ thắng 60% và tỷ lệ R:R 2:1 nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng con số 60% này không phải là một thuộc tính cố định. Nó phụ thuộc vào khung thời gian chúng ta backtest, điều kiện thị trường và cách chiến lược được triển khai.

3. Ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn

Xác suất cũng giúp các trader ra quyết định khi phải đối mặt với sự không chắc chắn.

Ví dụ, khi đặt lệnh mua, một trader có thể đánh giá rằng giá có 70% khả năng tăng lên và 30% khả năng giảm xuống. Dựa trên đánh giá này, họ có thể cân nhắc kích thước lệnh và mức dừng lỗ sao cho phù hợp với kỳ vọng lợi nhuận.

Những hạn chế của xác suất trong trading


Dù hữu ích, xác suất trong trading không phải là một “viên đạn bạc”. Nó có những hạn chế lớn:

1. Sự không ổn định của điều kiện thị trường

Thị trường không ngừng thay đổi. Các yếu tố như chính sách tiền tệ, biến động kinh tế và tâm lý đám đông có thể làm thay đổi cách thị trường vận hành. Điều này khiến xác suất dựa trên dữ liệu lịch sử có thể trở nên vô nghĩa trong tương lai.

2. Ảo tưởng chính xác

Việc gán một con số cụ thể cho xác suất có thể tạo ra ảo tưởng rằng nó chính xác và đáng tin cậy. Nhưng như đã phân tích, xác suất trong trading là một sự ước lượng, không phải sự thật khách quan!

3. Thiên kiến tâm lý

Trader thường dễ bị ảnh hưởng bởi các thiên kiến tâm lý, chẳng hạn như quá tự tin hoặc ưa thích các mẫu hình quen thuộc. Điều này có thể dẫn đến việc đánh giá sai xác suất và đưa ra quyết định không tối ưu.

Cách tiếp cận thực tế

Thay vì cố gắng tìm kiếm “xác suất đúng”, trader nên tập trung vào việc sử dụng xác suất như một công cụ hỗ trợ ra quyết định, đồng thời nhận thức rõ ràng về những hạn chế của nó.

Dưới đây là một số gợi ý dành cho bạn:

1. Xây dựng chiến lược linh hoạt

Một chiến lược giao dịch tốt cần có khả năng thích nghi với các điều kiện thị trường thay đổi. Điều này đòi hỏi trader phải thường xuyên kiểm tra và tinh chỉnh chiến lược giao dịch.

2. Quản lý rủi ro nghiêm ngặt

Xác suất chỉ là một phần của bức tranh lớn. Việc quản lý rủi ro, chẳng hạn như giới hạn thua lỗ tối đa hoặc sử dụng lệnh dừng lỗ, có vai trò quyết định trong việc bảo toàn vốn giao dịch.

3. Hiểu rõ các giả định

Trước khi sử dụng một mô hình hoặc chiến lược, hãy hiểu rõ các giả định mà nó dựa vào. Điều này sẽ giúp bạn đánh giá mức độ tin cậy của xác suất mà mô hình đưa ra.

4. Chấp nhận sự bất định

Trong trading, không có gì là chắc chắn. Thay vì tìm kiếm sự chắc chắn, hãy học cách chấp nhận và làm việc với sự bất định. Điều này sẽ giúp bạn trở thành một trader kiên nhẫn và kỷ luật hơn.

Kết luận

Trong thế giới trading, xác suất không phải là một thực thể khách quan tồn tại trong tự nhiên. Thay vào đó, nó là một công cụ giúp chúng ta định lượng sự không chắc chắn và ra quyết định tốt hơn.

Dù xác suất có thể mang tính chủ quan và bị ảnh hưởng bởi nhiều giả định, nhưng việc hành động như thể nó tồn tại lại mang lại lợi ích lớn trong việc quản lý rủi ro và tối ưu hóa hiệu suất giao dịch.

Như câu nói: “Xác suất có thể không tồn tại, nhưng hành động như thể nó tồn tại thì rất hữu ích.” Trader nào nhận thức được điều này và biết cách áp dụng nó một cách linh hoạt sẽ có lợi thế lớn trong thị trường đầy biến động!

Theo dõi các bài viết và nhận định của Dương Sunny tại đây .




Loading...

Đọc thêm

Làm sao để đạt được lợi nhuận đều đặn từ trading? Các tips cho anh em Trader có thể tham khảo

Làm sao để đạt được lợi nhuận đều đặn từ trading? Các tips cho anh em Trader có thể tham khảo

Có được lợi nhuận trong trading chưa đủ, mà mục tiêu của chúng ta là phải có được lợi nhuận một cách đều đặn.Có lợi nhuận đều đặn từ trading là một việc không hề đơn giản, khi nó không chỉ đơn giản là có những lệnh thắng, mà phải là vượt qua được những lệnh thua.

By Phạm Thu An