Sàn Nasdaq là gì?

Tổng quan về sàn Nasdaq

NASDAQ là chữ viết tắt của cụm từ “National Association of Securities Dealers Automated Quotations system”, là sàn giao dịch chứng khoán điện tử lớn nhất nước Mỹ, có giá trị vốn hoá thị trường đứng thứ 3 thế giới (sau 2 sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) và sàn giao dịch chứng khoán Tokyo). Điểm khác biệt quan trọng giữa NASDAQ với các sàn giao dịch chứng khoán lớn khác là ở chỗ nó là một sàn giao dịch chứng khoán phi tập trung (OTC).

Lịch sử hình thành của Sàn Nasdaq

Nasdaq được thành lập năm 1971 bởi Hiệp hội Quốc gia các Thương nhân Chứng khoán (NASD), và hiện đang được điều hành bởi Nasdaq Stock Market, Inc.

Khi bắt đầu mở cửa giao dịch vào ngày 8/2/1971, NASDAQ là sàn chứng khoán điện tử đầu tiên trên thế giới. Lúc đầu, NASDAQ chỉ đơn thuần là hệ thống niêm yết giá chứ chưa thực sự kết nối giữa người mua với người bán. Tác dụng quan trọng nhất lúc đó là giúp làm giảm mức chênh lệch giữa giá mua (bid price) và giá bán (ask price) cổ phiếu, gây bất lợi cho những nhà môi giới chứng khoán thường kiếm bộn nhờ chênh lệch này, song lại làm thị trường chứng khoán hoạt động nhộn nhịp hơn.

Vài năm sau, NASDAQ tiến gần hơn đến một sàn giao dịch chứng khoán theo đúng nghĩa khi đưa vào hoạt động hệ thống báo cáo và giao dịch chứng khoán tự động. Cho đến năm 1987, hầu hết các giao dịch được tiến hành qua điện thoại, song trong suốt cuộc khủng hoảng của thị trường chứng khoán năm 1987, những người tạo lập thị trường hầu như không trả lời điện thoại.

Để giải quyết vấn đề này, Hệ thống thực thi các lệnh nhỏ (SOES) đã ra đời nhằm cung cấp cho những người mua bán chứng khoán một phương thức giao dịch điện tử hoàn toàn mới cũng như để đảm bảo những giao dịch nhỏ không bị bỏ qua.

Cổ phiếu được giao dịch tại NASDAQ thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như hàng tiêu dùng, năng lượng, tài chính, y tế, công trình công cộng, công nghệ và giao thông vận tải nhưng nổi tiếng nhất là cổ phiếu công nghệ cao.

NASDAQ cũng niêm yết cổ phiếu của chính mình trên sàn với mã hiệu NDAQ. Giống như các sàn chứng khoán khác, NASDAQ sử dụng chỉ số để đánh giá và phân tích thị trường một cách tổng quát.

Chỉ số chủ yếu trên NASDAQ là chỉ số tổng hợp NASDAQ (The Nasdaq Composite), được xây dựng dựa trên giá cổ phiếu của toàn bộ các công ty niêm yết trên NASDAQ. NASDAQ Composite thường được gọi tắt là chỉ số NASDAQ, chỉ số này thường được trích dẫn bởi các nhà báo và phóng viên tài chính và được xem là chỉ số được theo dõi nhiều nhất đối với các công ty về công nghệ.

Gần đây, Nasdaq là sàn giao dịch đầu tiên sử dụng thuật toán đám mây để lưu trữ dữ liệu, cũng như là sàn đầu tiên bán công nghệ của mình cho các sàn giao dịch khác.

Là sàn giao dịch chứng khoán điện tử lớn nhất của Mỹ, đến năm 2019 NASDAQ niêm yết hơn 3.400 công ty với mức vốn hóa thị trường là 15,43 nghìn tỷ USD và hơn 10.000 khách hàng doanh nghiệp. NASDAQ đã giúp các gã khổng lồ công nghệ Apple, Microsoft, Facebook và Intel thành công và lớn mạnh được như ngày nay. Các công ty này đã huy động vốn trên NASDAQ từ những ngày đầu tiên và trở thành những doanh nghiệp tỷ đô.

NASDAQ cũng đồng thời quản lý 90 thị trường và sàn giao dịch khác nhau trên 50 quốc gia. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ đã làm cho mô hình giao dịch điện tử Nasdaq trở thành tiêu chuẩn cho các thị trường trên toàn thế giới.

Các điều kiện để niêm yết trên sàn NASDAQ

Theo trang Investopedia, không giống với các sàn chứng khoán khác tại Mỹ, các công ty niêm yết tại NASDAQ thường hướng đến mục tiêu tăng trưởng. Ngoài ra, chi phí rẻ cũng là tiêu chí khiến nhiều công ty lựa chọn NASDAQ.

Để được niêm yết trên sàn NASDAQ, các công ty phải đáp ứng các tiêu chí tài chính cụ thể, được phân thành 4 hạng mục đánh giá cụ thể như thu nhập, vốn chủ sở hữu, giá trị thị trường và tổng giá trị tài sản/tổng doanh thu.

Nếu lựa chọn niêm yết dựa theo tiêu chuẩn thu nhập, doanh nghiệp phải có thu nhập trước thuế của năm trước hoặc thu nhập của 2 năm bất kỳ trong 3 năm gần nhất phải trên 1 triệu USD với vốn cổ đông đạt 15 triệu USD. Còn nếu lựa chọn theo đánh giá vốn chủ sở hữu, yêu cầu đòi hỏi cao hơn với cổ đông sở hữu ít nhất 30 triệu USD. Công ty cũng có thể lựa chọn tiêu chí đánh giá dựa trên tổng giá trị thị trường với tiêu chuẩn tối thiểu là 75 triệu USD.

Nếu không thể đảm bảo được 3 yêu cầu trên, công ty buộc phải chứng minh tổng tài sản hoặc tổng thu nhập của năm trước hoặc thu nhập của 2 năm bất kỳ trong 3 năm gần nhất phải trên 75 triệu USD.

Tỷ lệ cổ phần tối thiểu do công chúng nắm giữ bắt buộc phải ở mức 1,1 triệu cổ phiếu với tổng giá trị thị trường của cổ phiếu công chúng phải ở các mức 8 triệu USD, 18 triệu USD hoặc 20 triệu USD. Đặc biệt, công ty phải đảm bảo cổ phiếu của mình được giao dịch ở mức trên 4 USD trong ít nhất 90 ngày trước khi nộp đơn đăng ký niêm yết.

Ngoài ra, đối với các công ty nhỏ không thể đáp ứng được yêu cầu tài chính của NASDAQ thì sẽ có sàn giao dịch dành riêng cho họ là NASDAQ Small Caps Market. NASDAQ sẽ chuyển các công ty từ thị trường này sang thị trường khác khi đủ điều kiện thay đổi.

Năm 2017, sự kiện Công ty cổ phần VNG (VNG) của Việt Nam ký kết Biên bản ghi nhớ (MOU) với NASDAQ để tiến hành IPO và niêm yết cổ phiếu tại sàn NASDAQ đã nhận được sự quan tâm lớn của dư luận. Trước VNG, 1 doanh nghiệp Việt khác đã lên sàn NASDAQ là Cavico, một công ty tư nhân chuyên về lĩnh vực đầu tư, xây dựng. Công ty này lên sàn NASDAQ thông qua hình thức sát nhập với một công ty đã niêm yết của Mỹ vào năm 2009.

Tuy nhiên, việc niêm yết này chỉ kéo dài 2 năm. Điều này cho thấy niêm yết và duy trì được vị trí tại sàn chứng khoán hàng đầu thế giới vô cùng khó khăn.

Giao dịch tại sàn Nasdaq diễn ra như thế nào?

Là một sàn giao dịch điện tử, NASDAQ không có sàn giao dịch chứng khoán tập trung. Bản thân sàn NASDAQ chính là thị trường của các thương nhân vì vậy những nhà môi giới mua và bán cổ phiếu thông qua đại lý chứ không trực tiếp làm việc với nhau. Một nhà đại lý sẽ chịu trách nhiệm về một loại cổ phiếu cụ thể và nắm giữ một số lượng cổ phiếu nhất định. Khi một nhà môi giới muốn mua cổ phiếu, họ phải giao dịch trực tiếp với đại lý.

Khi NASDAQ lần đầu tiên đi vào hoạt động, các phiên giao dịch diễn ra thông qua hệ thống máy tính và điện thoại. Ngày nay, các giao dịch tại NASDAQ diễn ra trên hệ thống giao dịch tự động có thể cung cấp đầy đủ thông tin về các ngành nghề khác nhau và khối lượng giao dịch hàng ngày. Giao dịch tự động cũng cung cấp các giao dịch tự động dựa trên các tham số được đặt bởi nhà giao dịch.

Phí niêm yết tại NASDAQ thấp hơn rất nhiều so với các sàn giao dịch chứng khoán khác với mức giá tối đa được đặt ở mức 150.000 USD. Mức phí thấp tạo điều kiện cho các cổ phiếu mới có tốc độ tăng trưởng cao được giao dịch.

New York Stock Exchange (NYSE) được xem là sàn giao dịch có quy mô lớn hơn NASDAQ vì vốn hóa thị trường của nó cao hơn nhiều so với NASDAQ. Tuy nhiên, NASDAQ có khối lượng giao dịch lớn hơn bất kỳ sàn chứng khoán nào ở Mỹ với khoảng 1,8 tỷ giao dịch mỗi ngày.

Vì không có sàn giao dịch tập trung nên NASDAQ xây dựng NASDAQ MarketSite tại Quảng trường Thời đại ở Manhattan nhằm khẳng định sự hiện diện của mình. Màn hình điện tử lớn ngoài trời cập nhật thông tin tài chính 24/24. Giao dịch diễn ra từ thứ Hai đến thứ Sáu, từ 9:30 – 16:00 theo giờ phương Đông, trừ các ngày lễ lớn.