Tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025: Cơ hội và thách thức

Bối cảnh tăng trưởng và mục tiêu cho năm 2025

Sau khi đạt mức tăng trưởng ấn tượng 8% năm 2022, nền kinh tế Việt Nam chững lại với mức tăng 5.1% năm 2023. Đến năm 2024, tăng trưởng kinh tế đã phục hồi tích cực, đạt 7.1%, đặc biệt nhờ những con số ấn tượng trong quý 3 (7.43%) và quý 4 (7.55%), bất chấp thiệt hại từ cơn bão Yagi ảnh hưởng lớn đến ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản.

Với những tín hiệu khả quan, Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8%, cao hơn mức chỉ tiêu 6.5-7% mà Quốc hội đã thông qua. Động lực lớn nhất cho mục tiêu này vẫn là sự phục hồi mạnh mẽ của xuất khẩu và các chính sách đầu tư công.

Động lực tăng trưởng trong năm 2024

• Xuất khẩu: Xuất siêu gần 24.8 tỷ USD đã góp phần quan trọng vào mức tăng trưởng chung. Trong đó, xuất khẩu sang Mỹ và EU tiếp tục duy trì mức tăng cao, lần lượt đạt 104.6 tỷ USD (tăng 25.6%) và 35.4 tỷ USD (tăng 23.2%).
• Công nghiệp: Khu vực sản xuất và đầu tư phục hồi tích cực, nhờ chính sách tiền tệ nới lỏng, tăng trưởng tín dụng đạt gần 15.1%, và mặt bằng lãi suất cho vay thấp nhất từ năm 2021, dao động từ 6.7-9.1%/năm.

Tuy nhiên, những yếu tố này có thể không duy trì được lâu và đặt ra nhiều thách thức trong năm 2025.

Thách thức lớn đối với tăng trưởng năm 2025

1. Rủi ro từ thương mại quốc tế

• Ảnh hưởng từ thương chiến Mỹ - Trung: Việt Nam, với vai trò là một trong những quốc gia xuất siêu lớn sang Mỹ, có nguy cơ bị áp dụng các biện pháp thuế quan bảo hộ trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump. Nếu điều này xảy ra, xuất khẩu sang Mỹ sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.
• Cạnh tranh từ hàng hóa Trung Quốc: Việc Trung Quốc tăng cường xuất khẩu sang Việt Nam do bị áp thuế cao từ Mỹ có thể làm gia tăng thâm hụt thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc, vốn đã đạt 83.7 tỷ USD vào năm 2024 (tăng 69.5%).

2. Hạn chế từ chính sách tiền tệ

• Dư địa chính sách tiền tệ thu hẹp: Lãi suất cho vay đã giảm đáng kể trong năm 2024 nhưng khả năng tiếp tục giảm là rất thấp. Lãi suất huy động đầu vào đang tăng, gây áp lực lên chi phí vốn của các doanh nghiệp và có thể kìm hãm đầu tư.
• Chi phí đầu vào tăng: Chi phí vận chuyển và nguyên liệu đầu vào đang tăng trở lại, đặc biệt với các quy định xử phạt giao thông nghiêm ngặt hơn, kéo theo chi phí sản xuất cao hơn và giảm khả năng cạnh tranh.

3. Suy giảm cầu tiêu dùng nội địa

• Áp lực từ chi phí sống tăng: Người tiêu dùng có xu hướng thắt chặt chi tiêu khi thu nhập bình quân không tăng đủ nhanh để bù đắp cho các chi phí ngày càng cao. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến tiêu dùng nội địa, vốn là động lực quan trọng cho tăng trưởng.

4. Phụ thuộc vào đầu tư công

• Thách thức giải ngân vốn đầu tư công: Năm 2025, dự kiến tổng vốn đầu tư công cần giải ngân là 295 nghìn tỷ đồng, cộng với hơn 300 nghìn tỷ đồng chuyển tiếp từ năm 2024. Tuy nhiên, việc giải ngân vốn đầu tư công luôn gặp khó khăn do các rào cản hành chính và năng lực thực hiện.

Giải pháp và kỳ vọng tăng trưởng

1. Đẩy mạnh xuất khẩu và đa dạng hóa thị trường

• Tăng nhập khẩu từ Mỹ: Để cân bằng thương mại và giảm nguy cơ áp thuế từ Mỹ, Việt Nam có thể tăng cường nhập khẩu hàng hóa từ nền kinh tế số 1 thế giới.
• Tận dụng các FTA: Việt Nam cần tiếp tục khai thác các hiệp định thương mại tự do (FTA) để mở rộng thị trường xuất khẩu, đồng thời tăng cường các biện pháp chống gian lận thương mại nhằm tránh rủi ro trở thành “cứ điểm trung gian” cho hàng hóa nước ngoài.

2. Thúc đẩy đầu tư công làm “vốn mồi”

• Giải ngân hiệu quả vốn đầu tư công sẽ là chìa khóa để thu hút đầu tư tư nhân, tạo cú hích lớn cho nền kinh tế.

3. Khai thác cầu nội địa

• Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh cần tăng cường khai thác sức mua nội địa để giảm sự phụ thuộc vào cầu nước ngoài. Điều này đòi hỏi các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong nước, cải thiện thu nhập và tạo thêm việc làm cho người lao động.

4. Ổn định mặt bằng lãi suất và kiểm soát chi phí

• Chính phủ cần phối hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ để giữ mặt bằng lãi suất ổn định, đồng thời giảm các chi phí không cần thiết cho doanh nghiệp, như chi phí vận chuyển và tuân thủ pháp luật.

Kết luận

Năm 2025, với mục tiêu tăng trưởng GDP đầy tham vọng 8%, Việt Nam cần một chiến lược toàn diện để vượt qua các thách thức từ thương mại quốc tế, chính sách tiền tệ, và sức mua nội địa. Mặc dù có nhiều trở ngại, động lực từ xuất khẩu, đầu tư công, và các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vẫn mang lại hy vọng cho một năm phát triển bền vững.