Trump và Bóng Ma Suy Thoái: "Giai đoạn Chuyển Tiếp" hay Bước Trượt Dài của Kinh Tế Mỹ?

Trong cuộc phỏng vấn gần đây với chương trình "Meet the Press" của NBC, cựu Tổng thống Donald Trump đã thẳng thắn thừa nhận khả năng nền kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái, nhưng ông vẫn thể hiện thái độ tự tin rằng đất nước sẽ "có nền kinh tế vĩ đại nhất trong lịch sử." Những tuyên bố này được đưa ra không lâu sau khi Bộ Thương mại Mỹ công bố số liệu GDP quý 1/2025 cho thấy mức suy giảm 0,3% - đánh dấu quý tăng trưởng âm đầu tiên kể từ năm 2022.

Sự Kiện: GDP Âm – Tín Hiệu Đầu Tiên của Suy Thoái

Mức sụt giảm 0,3% trong GDP so với cùng kỳ năm trước đã ngay lập tức làm dấy lên hồi chuông báo động tại Phố Wall và trong cộng đồng kinh tế. Dù con số không quá lớn, nhưng nó mang ý nghĩa biểu tượng – kết thúc chuỗi 11 quý tăng trưởng liên tiếp. Đây không phải chỉ là một cú sảy chân kỹ thuật; theo các chuyên gia tại JPMorgan, rủi ro suy thoái đã tăng lên tới 60%, với nguyên nhân chính đến từ chính sách thuế quan cứng rắn của chính quyền Trump.

Từ đầu năm 2025, chính quyền Trump đã đẩy mạnh các biện pháp thuế quan phổ quát 10% đối với hàng nhập khẩu, với mục tiêu bảo hộ nền công nghiệp trong nước. Tuy nhiên, động thái này đã làm giá hàng hóa nhập khẩu tăng, gây áp lực lạm phát, và đồng thời tạo phản ứng trả đũa từ các đối tác thương mại lớn, dẫn đến sự gián đoạn chuỗi cung ứng và khiến chi phí sản xuất gia tăng.

Trump Gọi Đây Là "Di Sản Của Biden" – Nhưng Thị Trường Có Tin Không?

Trong cuộc phỏng vấn, Trump nhanh chóng quy trách nhiệm cho người tiền nhiệm Joe Biden, cho rằng những yếu kém hiện tại là "sự tồn đọng" từ nhiệm kỳ trước. Tuy nhiên, các số liệu không hoàn toàn ủng hộ lập luận này. Thị trường tài chính phản ứng không mấy tích cực trước luận điệu phủi trách nhiệm, đặc biệt khi các chính sách "America First 2.0" – phiên bản 2025 – đã được áp dụng đầy đủ từ tháng 2.

Thị trường trái phiếu cho thấy dấu hiệu nghiêng mạnh về kỳ vọng cắt giảm lãi suất, thường là dấu hiệu các nhà đầu tư tin rằng nền kinh tế đang hoặc sắp suy yếu. Đồng thời, chỉ số niềm tin tiêu dùng do Conference Board công bố cũng đã giảm hai tháng liên tiếp, cho thấy người dân bắt đầu cảm nhận áp lực từ giá cả và thị trường việc làm chậm lại.

Phân Tích Vĩ Mô: Chính Sách Bảo Hộ Trong Kỷ Nguyên Toàn Cầu Hóa Suy Yếu

Chính sách thương mại của Trump dựa trên niềm tin rằng việc bảo hộ sản xuất nội địa sẽ tạo việc làm và thúc đẩy công nghiệp Mỹ phục hồi. Tuy nhiên, thực tế hiện nay rất khác so với thập niên 1980. Trong một thế giới toàn cầu hóa với chuỗi cung ứng liên kết chặt chẽ, việc dựng rào cản thương mại không chỉ đánh vào đối thủ mà còn phản tác dụng ngược lại nền kinh tế nội địa.

Chi phí sản xuất tăng vì thiếu linh kiện nhập khẩu giá rẻ.

Xuất khẩu sụt giảm vì đối tác phản ứng với thuế trả đũa.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn ít dư địa chịu đựng biến động, đang bị tổn thương đầu tiên.

Lạm phát cơ bản vẫn dai dẳng, đặc biệt trong nhóm hàng tiêu dùng và nguyên vật liệu công nghiệp.

Tuyên Bố "Không Lo Ngại Về Suy Thoái" – Chiến Lược Tâm Lý Chính Trị?

Việc Trump tuyên bố ông "không lo ngại" có thể không phản ánh đúng thực tế kinh tế mà là một chiến thuật chính trị quen thuộc: quản trị cảm xúc thị trường bằng niềm tin, trong khi tiếp tục thực thi chính sách gây tranh cãi. Điều này giống với giai đoạn cuối 2018 – đầu 2019 khi Trump từng chỉ trích Fed vì nâng lãi suất và cảnh báo sai về "thị trường chứng khoán vĩ đại nhất trong lịch sử", trước khi S&P 500 lao dốc 20%.

Việc ông gọi giai đoạn hiện tại là "chuyển tiếp" cho thấy chính quyền Trump đang kỳ vọng nền kinh tế sẽ tự điều chỉnh theo hướng tích cực nhờ các biện pháp bảo hộ và kích thích nội địa. Tuy nhiên, "chuyển tiếp" không đảm bảo sẽ là "tăng trưởng" nếu mất niềm tin và đứt gãy đầu tư.

Kết Luận: Một Canh Bạc Kinh Tế Với Hệ Lụy Chính Trị

Trump đang đặt cược vào sự phục hồi của nền kinh tế Mỹ bằng chiến lược “chuyển hướng đau đớn ngắn hạn để có tương lai huy hoàng”. Tuy nhiên, điều nguy hiểm là sự tự tin thái quá có thể khiến các rủi ro bị đánh giá thấp. Trong khi đó, thị trường đã bắt đầu phản ứng tiêu cực với các tín hiệu kinh tế sụt giảm, và nếu GDP tiếp tục âm trong quý 2, nước Mỹ sẽ chính thức rơi vào suy thoái kỹ thuật.

Trong kịch bản như vậy, niềm tin vào chính sách "America First" sẽ bị thử thách nghiêm trọng, và uy tín chính trị của Trump có thể bị ảnh hưởng mạnh nếu các biện pháp bảo hộ không đem lại kết quả thực tế. Năm 2025 có thể không chỉ là năm bản lề chính trị, mà còn là năm quyết định hướng đi dài hạn của nền kinh tế Mỹ.