Dãy số Fibonacci là gì? Cách vẽ và ứng dụng dãy Fibonacci trong forex

Dãy số Fibonacci là gì?

Chuỗi Fibonacci là một dãy số bắt đầu từ số 0 và 1, các số tiếp theo là tổng của 2 số đứng trước đó và cứ thế kéo dài vô tận. Cụ thể, dãy số Fibonacci là 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597, 2584, 4181, 6765…

Dãy số Fibonacci là một phát minh của nhà toán học cùng tên – Leonardo Fibonacci. Ông là người đã đưa chữ số Ả Rập đến với chúng ta thay thế cho số La Mã và được sử dụng cho đến ngày nay.

Tuy nguyên lý và quy tắc hình thành dãy số này vô cũng đơn giản nhưng nó lại có một ý nghĩa vô cũng quan trọng. Đặc biệt là với một vài tỉ lệ được tạo ra từ sự tương quan giữa các con số trong dãy Fibonacci mà chúng ta vẫn gọi là tỷ lệ vàng.

Tỷ lệ vàng của dãy số Fibonacci là gì?

“Tỷ lệ vàng” của chuỗi Fibonacci là một khái niệm được nhà toán học Phidias khám phá ra. Vì vậy, nó thường được gọi với cái tên là Phi, ký hiệu là Φ và được biểu diễn dưới dạng tỉ lệ của hai đoạn thẳng trên một đoạn thẳng lớn bẳng tổng của hai đo ạn thẳng đó.

Trên thực tế, tỷ lệ vàng của dãy Fibonacci được sử dụng rất rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như mỹ thuật, các ngành kỹ thuật hay thậm chí trong tự nhiên, chúng ta cũng có thể bắt gặp những tỷ lệ này. Trong thị trường tài chính, các tỷ lệ vàng của chuỗi Fibonacci cũng được ứng dụng một cách rất hiệu quả.

Lịch sử ra đời của dãy số Fibonacci

Dãy số Fibonacci được ra đời bời nhà toán học người Ý Leonardo Fibonacci. Devlin – tác giả của cuốn “Đi tìm Fibonacci: Nhiệm vụ để khám phá lại thiên tài toán học bị lãng quên, người đã thay đổi thế giới”, cho biết, đến thế kỷ 19, các nhà khoa học mới đặt ra biệt danh cho dãy số là Fibonacci (có nghĩa là “con trai của gia tộc Bonacci”), để phân biệt nhà toán học với một Leonardo nổi tiếng khác của Pisa.

Tuy nhiên, Devlin cũng cho biết Leonardo không hẳn là người đã phát hiện ra dãy số. Các văn bản xưa tiếng Phạn cổ đại sử dụng hệ thống chữ số Ấn Độ giáo-Ả Rập cũng đề cập đến những dãy số này, và những văn bản này có trước Leonardo of Pisa hàng thế kỷ.

Tuy nhiên, vào năm 1202, Leonardo of Pisa đã xuất bản cuốn sách “Liber Abaci”, một cuốn sách dạy toán học về “cách thực hiện các phép tính”. Cuốn sách này viết cho các nhà kinh doanh và là công cụ rất hữu ích để theo dõi lợi nhuận, thua lỗ,…

Ở một đoạn trong cuốn sách, Leonardo giới thiệu trình tự với một vấn đề liên quan đến thỏ. Bài toán có nội dung như sau: Bắt đầu với một con thỏ đực và một con thỏ cái. Sau một tháng, chúng trưởng thành và sinh ra một lứa với một con thỏ đực và cái khác. Tháng sau, những con thỏ sinh sản và xuất hiện thêm một con đực và con cái khác, chúng cũng có thể giao phối sau một tháng. Sau một năm, bạn sẽ có bao nhiêu con thỏ? Câu trả lời là 144 – và công thức được sử dụng để đi đến câu trả lời đó là thứ hiện nay được gọi là chuỗi Fibonacci.

“Liber Abaci” lần đầu tiên được ra với thế giới phương Tây. Nhưng sau một vài đoạn ngắn về việc chăn nuôi thỏ, Leonardo of Pisa không bao giờ nhắc đến nữa. Trên thực tế, nó hầu như bị lãng quên cho đến thế kỷ XIX, khi các nhà toán học nghiên cứu thêm về các tính chất toán học của dãy số. Năm 1877, nhà toán học người Pháp Edouard Lucas chính thức đặt tên cho bài toán con thỏ là “dãy Fibonacci”.

Các loại Fibonacci thường dùng

Nếu các bạn thường xuyên sử dụng các ứng dụng biểu đồ, chẳng hạn như TradingView, bạn sẽ thấy có tổng hơn 10 loại Fibonacci khác nhau. Nhưng chỉ có 2 loại là phổ biến nhất là Fibonacci thoái lui và mở rộng.

Fibonacci thoái lui (Fibonacci Retracement)

Đây là các đường nằm ngang tại các mức tỷ lệ vàng, qua đó giúp các nhà giao dịch xác định được các vùng hỗ trợ và kháng cự tiềm năng nơi giá có khả năng sẽ đảo chiều hoặc kết thúc đợt thoái lui.

Fibonacci mở rộng (Fibonacci Expansion)

Đây là các đường nằm ngang tại mức fibo, nhưng khác với fibonacci thoái lui, đây là tỷ lệ dùng để dự đoán những vùng mà giá có thể đạt đến.

Một số loại fibonacci khác

• Fibonacci fans (Fibonacci quạt): Đây là các đường chéo được vẽ từ một đáy hoặc đỉnh thông qua các điểm quy định bởi các mức tỷ lệ vàng của fibo. Các đường này sau khi được vẽ sẽ trở thành các tín hiệu để dự đoán sự đảo ngược của thị trường.
• Fibonacci arc (Fibonacci vòng cung): Loại fibonacci này được vẽ từ các nửa đường tròn dựa vào một đường cơ sở nối từ điểm cao nhất đến điểm thấp nhất trong phạm vi đang phân tích. Các vòng cung này cũng thể hiện các vùng kháng cự và hỗ trợ tiềm năng trên biểu đồ.
• Fibonacci vùng thời gian (Fibonacci Time Zone): Là các đường thẳng đứng được vẽ theo các mức fibo, với điểm gốc xác định tại một đỉnh và một đáy cũ. Tại những thời điểm được xác định bởi các mức này, giá có thể xảy ra các biến động lớn.

Cách vẽ đường Fibonacci trên TradingView

Thao tác vẽ đường Fibonacci trên TradingView khá đơn giản mà nhà đầu tư mới nào cũng có thể thực hiện. Sau đây, hãy cùng VnRebates tìm hiểu cách vẽ Fibonacci thoái lưu và Fibonacci mở rộng trên nền tảng TradingView.

Cách vẽ Fibonacci thoái lưu trên TradingView

Fibonacci thoái lui là công cụ để giúp chúng ta xác định được vị trí dừng của biến động tạm thời để vào lệnh. Trong một xu hướng lớn, các bạn có thể vẽ các mức fibo thoái lui từ đó xác định nơi mà giá có thể pullback (thoái lui) trở lại trước khi tiếp tục xu hướng chính.

• Bước 1: Tìm công cụ vẽ Fibonacci thoái lui trên TradingVIew

Ở một vài nền tảng khác TradingView, bạn cũng có thể tìm nó ở đâu đó trên giao diện hoặc có thể sử dụng phím tắt “Alt + F” để vẽ.

• Bước 2: Lựa chọn khung giờ muốn vẽ

Đây là một điều vô cùng quan trọng vì không phải bạn muốn vẽ trên khung giờ nào đều được. Vì điều này phụ thuộc vào tầm hiểu biết, kinh nghiệm và kiến thức giao dịch của bản thân.

• Bước 3: Tìm giá cao nhất và thấp nhất trong khung giờ đã chọn

Giá “cao nhất” và “thấp nhất” tất nhiên cũng chỉ mang tính chất “tương đối”, vì chưa chắc giá sẽ hồi lại mà có thể tăng lên tiếp. Đây sẽ là vấn đề phụ thuộc vào kinh nghiệm của bản thân bạn cũng như sự rủi ro cần phải chấp nhận trong giao dịch.

Ví dụ: Trong biểu đồ EUR/USD sau, chúng ta thấy rõ được một xu hướng tăng nhưng đang có sự điều chỉnh giá ở đây và rất có thể đây sẽ là một nhịp hồi giá về mức tốt hơn để vào lệnh.

• Bước 4: Kéo Fibonacci thoái lui từ mức giá thấp nhất cho đến cao nhất

Thực ra đây cũng không phải là vấn đề gì quá quan trọng. Vì căn bản thước đo Fibonacci thoái lưu có tính đối xứng qua mức Fibo 0.5.

• Bước 5: Xác định các vùng giá mua lại hoặc chờ đợi

Khi đã vẽ được Fibonacci thoái lưu trên đường giá, bạn sẽ thấy mọi thứ rõ ràng hơn và thuận tiện khi bạn lên kế hoạch. Nếu giá thoái lưu từ mức cao nhất này thì những điểm mua lại tối ưu nhất sẽ nằm ở các mức như:

• 0.61
• 0.5
• 0.382

Trong đó mức 0.382 là mức mà nhiều trader kỳ vọng nhất vì là tỷ lệ vàng. Nhưng thực tế trong trading, không phải các chỉ số đều như mong đợi. Tuy nhiên, bạn có thể lựa chọn từng mức và chia tài khoản của mình thành nhiều phần nhỏ để vào lệnh và sẵn sàng stoploss nếu mọi thứ đi ngược lại với kế hoạch.

• Bước 6: Chờ lúc khớp lệnh và sẵn sàng cắt lỗ

Nhắc lại một lần nữa, thước đo lại chỉ mang tính chất tương đối và không thể chính xác 100%. Vì vậy, đôi khi mọi thứ không đi theo mong đợi và bạn cần cắt lỗ tuỳ kế hoạch (cắt theo % hoặc giá phá mức fibo). Hoặc khi đã có lợi nhuận rồi thì bạn nên takeprofit và không nên gồng tiếp. “Lãi non còn hơn lỗ già”.

Cách vẽ Fibonacci mở rộng trên tradingview

Fibonacci thoái lưu giúp các nhà giao dịch xác định xu hướng thì Fibonacci mở rộng được dùng để xác nhận điểm exit hay còn gọi là điểm thoát của xu hướng đó. Và cách vẽ cũng gần tương tự như Fibo mở rộng.

• Bước 1: Tìm công cụ vẽ Fibonacci mở rộng

Công cụ này không có phím tắt nhưng bạn sẽ dễ dàng tìm thấy bởi nó sẽ nằm ngay bên cạnh hoặc bên dưới Fibonacci thoái lưu.

• Bước 2: Xác định khung thời gian để vẽ Fibonacci mở rộng

Tương tự như Fibo thoái lưu, quy luật khung giờ lớn luôn chi phối khung giờ nhỏ là yêu cầu tối thiểu trong giao dịch. Nếu trước đó bạn đã sử dụng Fibonacci thoái lưu thành công thì có thể giữ nguyên để lên kế hoạch chốt lời cũng Fibonacci mở rộng.

• Bước  3: Tìm giá cao nhất, thấp nhất và mức giá đã hồi về trong khung giờ đã chọn

Tất cả những mức này chỉ mang tính tương đối và nó có thể chỉ đúng khi bạn quan sát.

• Bước 4: Kéo Fibonacci mở rộng theo trình tự: Giá thấp -> Giá cao -> Giá hồi về

Trong trường hợp này, bạn cần lưu ý về chiều hướng vẽ:

• Nếu kỳ vọng tăng giá tiếp tục, vẽ theo trình tự : giá thấp -> giá cao -> giá hồi về
• Nếu kỳ vọng giảm vẽ theo trình tự: giá cao -> giá thấp -> giá hồi về.

• Bước 5: Quản lý tâm lý khi giao dịch, tránh đợi mức kỳ vọng cao nhất

Như các bạn đã biết, việc chờ đợi giá đến mức kỳ vọng cao nhất của chúng ta không phải lúc nào cũng có thể xảy ra. Vì vậy, bạn cần chốt lời dần và không nên gồng lệnh quá lâu.

Ứng dụng của dãy số Fibonacci trong đầu tư Forex cơ bản

Trong giao dịch Forex, các nhà đầu tư hay các trader thường xuyên sử dụng dãy số Fibonacci để tìm điểm vào lệnh và cắt lỗ, chốt lợi nhuận một cách hợp lý. Vì vậy sau đây, VnRebates sẽ giới thiệu một số chiến lược giao dịch mà các bạn có thể tham khảo.

Sử dụng Fibonacci thoái lui để tìm điểm vào lệnh

Chuỗi Fibonacci sẽ hoạt động hiệu quả nhất khi thị trường có xu hướng rõ ràng. Theo đó, bạn có thể đặt lệnh Buy, Sell với ý tưởng như sau:

• Đặt lệnh Buy dựa vào sự hồi lại của giá tại các mức hỗ trợ;
• Fibonacci tạo ra khi mà thị trường đang có xu hướng tăng;
• Đặt lệnh Sell cũng dựa vào sự hồi lại của giá tại các mức kháng cự do Fibonacci tạo ra khi thị trường đang có xu hướng giảm.

Nếu muốn tìm ra mức hồi lại thì bạn cần bắt được đỉnh và đáy gần nhất trên biểu đồ. Tiếp theo, nếu thấy thị trường có xu hướng giảm thì bạn sẽ kéo Fibonacci Retracement từ đỉnh xuống đáy, còn đối với xu hướng tăng thì kéo từ đáy lên đỉnh.

Dựa vào Fibonacci mở rộng để tìm điểm chốt lời

Trader cần xác định 3 điểm:

• Điểm thấp nhất.
• Điểm cao nhất.
• Điểm đảo chiều.

Trong đó, điểm đảo chiều chính là điểm tại đó giá thay đổi hướng di chuyển và cũng là điểm vào lệnh tiềm năng của trader. Sử dụng Fibonacci mở rộng sẽ giúp trader dự phòng được các mức giá cặp tiền có thể chạm tới. Từ đó chọn một mức giá khả thi để cài đặt điểm takeprofit.

Sử dụng Fibonacci để xác định điểm cắt lỗ an toàn

Thị trường luôn biến động khoá lường và đặt cắt lỗ (stoploss) giúp các bạn giảm thiểu rủi ro khi giao dịch. Trong đó, Fibonacci là công cụ hỗ trợ tìm ra điểm cắt lỗ an toàn nhất.

• Xu hướng tăng: Nếu như bạn đặt lệnh tại điểm đảo chiều thì điểm cắt lỗ sẽ được đặt dưới mức vào lệnh. Chẳng hạn điểm entry là 0.382 thì điểm đặt lệnh sẽ ở bên dưới mức này là 0.5, 0.618…
• Xu hướng giảm: Tương tự nếu trader đặt lệnh Sell tại điểm đảo chiều thì điểm cắt lỗ sẽ được đặt trên mức vào lệnh trên biểu đồ giá. Chẳng hạn điểm entry là 0.382 thì điểm đặt lệnh sẽ ở bên dưới mức này là 0.5, 0.618,…

Một số lưu ý khi sử dụng Fibonacci trong phân tích kỹ thuật

Tuy chuỗi Fibonacci rất hữu ích trong việc xác định các mức hỗ trợ và kháng cự nhưng nó cũng tồn tại một số hạn chế:

• Không phải lúc nào Fibonacci cũng chính xác vì vậy chúng ta cần kết hợp với các chỉ báo khác để có được những dự báo chính xác hơn.
• Việc lựa chọn khung thời gian, đỉnh, đáy để vẽ Fibonacci cũng không hề đơn giản và phụ thuộc vào góc nhìn, tầm hiểu biết và kiến thức của traders. Vì vậy, bạn cần phải luôn trau dồi kiến thức và rèn luyện thêm các kỹ năng bản thân khi sử dụng dãy số fibonacci trong chứng khoán, forex.

Kết Luận

Fibonacci là một công cụ tuy hiệu quả nhưng vẫn không hiệu quả khi sử dụng đơn lẻ. Vì vậy các bạn cần kết hợp một cách hợp lý với các chỉ báo khác để có được sự dự báo chính xác hơn. Hy vọng bài viết dãy số fibonacci là gì, cách vẽ và ứng dụng chuỗi fibanacci này sẽ giúp các bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích và ứng dụng thành công vào chiến lược giao dịch của bản thân!