IMF cảnh báo Nhật Bản về tác động lan tỏa từ sự gia tăng biến động của thị trường nước ngoài

• IMF cho biết chi phí trả nợ của Nhật Bản sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030
• IMF hoan nghênh cam kết của Nhật Bản về tỷ giá hối đoái linh hoạt
• BOJ phải theo dõi chặt chẽ tình hình thanh khoản, tỷ lệ tài trợ
• Việc tăng lãi suất nhanh hơn dự kiến ​​có thể làm gián đoạn thị trường ngân hàng và trái phiếu chính phủ Nhật Bản

Nhật Bản và Bài Toán Kinh Tế Trước Biến Động Toàn Cầu

Nhật Bản đang đứng trước một giai đoạn đầy thách thức khi nền kinh tế toàn cầu trở nên bất ổn, đặc biệt là sự biến động gia tăng của thị trường tài chính quốc tế. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), quốc gia này cần hết sức cảnh giác với những tác động lan tỏa có thể ảnh hưởng đến điều kiện thanh khoản của các tổ chức tài chính trong nước.

Áp lực từ việc tăng lãi suất và vấn đề nợ công

Trong nhiều năm, Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) đã duy trì lãi suất cực thấp nhằm kích thích tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, vào tháng 1 vừa qua, BOJ đã chấm dứt chính sách này và tăng lãi suất ngắn hạn từ 0,25% lên 0,5%. Đây là dấu hiệu cho thấy niềm tin ngày càng tăng rằng Nhật Bản có thể đạt mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

Nhưng đi kèm với đó là một loạt những hệ lụy. IMF cảnh báo rằng chi phí trả nợ công của Nhật Bản có thể tăng gấp đôi vào năm 2030, đặt ra yêu cầu cấp thiết về một chiến lược quản lý nợ hiệu quả. Điều này càng trở nên đáng lo ngại khi nền kinh tế nước này vốn dĩ đã mang trên mình khoản nợ công khổng lồ lên tới hơn 260% GDP – mức cao nhất thế giới.

Trong bối cảnh này, việc phát hành trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB) sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào nhu cầu từ các nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức tài chính trong nước. Nếu thanh khoản trên thị trường suy giảm, Nhật Bản có thể phải đối mặt với những biến động lớn hơn về tài chính.

Biến động tỷ giá và rủi ro từ thị trường toàn cầu

Đồng yên Nhật đã có những biến động mạnh so với đồng đô la Mỹ, chủ yếu do sự chênh lệch lãi suất giữa hai quốc gia. Tuy nhiên, IMF cũng chỉ ra rằng những thay đổi này bị khuếch đại bởi hoạt động của các nhà giao dịch chênh lệch tỷ giá yên (yen carry trade). Điều này đặt ra rủi ro rằng sự biến động trên thị trường nước ngoài có thể lan tỏa sang thị trường nội địa, làm ảnh hưởng đến thanh khoản của hệ thống tài chính Nhật Bản.

Để giảm thiểu rủi ro này, IMF khuyến nghị BOJ cần giám sát chặt chẽ tình trạng thanh khoản trên thị trường tiền tệ, đồng thời chú ý đến sự phân bổ không đồng đều giữa các ngân hàng. Một sự mất cân bằng trong thanh khoản có thể dẫn đến những tác động tiêu cực không lường trước được.

Lãi suất thấp và tác động lên doanh nghiệp

Trong suốt nhiều thập kỷ, chính sách lãi suất cực thấp của Nhật Bản đã giúp nhiều doanh nghiệp có năng suất thấp tồn tại lâu hơn bình thường. IMF cho rằng điều này làm chậm quá trình tái cấu trúc kinh tế và khiến thị trường kém hiệu quả hơn.

Mặc dù việc tăng dần lãi suất có thể giúp cải thiện lợi nhuận của các ngân hàng, nhưng IMF cảnh báo rằng nếu lãi suất tăng quá nhanh, số lượng doanh nghiệp phá sản có thể gia tăng, đẩy hệ thống ngân hàng vào tình trạng bất ổn. Đặc biệt, những thay đổi đột ngột trong điều kiện tài chính toàn cầu có thể làm khuếch đại sự biến động trên thị trường tài chính Nhật Bản, tạo ra những cú sốc không mong muốn.

Bên cạnh đó, thị trường trái phiếu chính phủ cũng là một mối lo ngại lớn. Nếu quá trình thắt chặt tiền tệ diễn ra nhanh hơn dự kiến, nó có thể làm gián đoạn thị trường JGB và gia tăng rủi ro lãi suất đối với các ngân hàng đang nắm giữ lượng lớn trái phiếu.

Nhật Bản sẽ đi về đâu?

IMF hoan nghênh cam kết của Nhật Bản trong việc duy trì chế độ tỷ giá hối đoái linh hoạt, điều này giúp nền kinh tế hấp thụ tốt hơn các cú sốc bên ngoài. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn phải đối mặt với một bài toán kinh tế đầy khó khăn: Làm sao để duy trì tăng trưởng bền vững mà không làm mất ổn định hệ thống tài chính?

Có thể thấy rằng việc tăng lãi suất là cần thiết để ổn định nền kinh tế, nhưng tốc độ và mức độ điều chỉnh phải được tính toán kỹ lưỡng để tránh gây ra những hệ quả không mong muốn. BOJ sẽ cần điều hành chính sách một cách linh hoạt, theo dõi sát sao diễn biến của thị trường và có biện pháp ứng phó kịp thời nếu có bất kỳ biến động lớn nào xảy ra.

Trong thời gian tới, tất cả sẽ phụ thuộc vào cách mà Nhật Bản cân bằng giữa ổn định tài chính và tăng trưởng kinh tế. Một bước đi sai lầm có thể khiến nền kinh tế rơi vào trạng thái bất ổn kéo dài, nhưng nếu điều hành đúng hướng, Nhật Bản hoàn toàn có thể vượt qua giai đoạn đầy thách thức này và đạt được sự phục hồi bền vững.