Lý do tỷ giá USD biến động mạnh từ đầu năm

Tỷ giá USD/VND đã có sự biến động đáng chú ý ngay sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, đặc biệt trên thị trường ngân hàng. Việc các ngân hàng điều chỉnh tăng tỷ giá mạnh ngay đầu năm là điều hoàn toàn bình thường theo quy luật cung cầu, nhất là sau một thời gian dài bị kìm hãm.

Trong phiên giao dịch ngày 18/2, giá bán USD tại các ngân hàng có thời điểm vượt 25.750 đồng, trong khi giá mua vào đạt 25.350 đồng. So với mức đóng cửa trước kỳ nghỉ Tết, giá bán USD đã tăng khoảng 400 đồng, còn giá mua vào tăng khoảng 600 đồng, tương đương mức tăng từ 1,6% đến 2,4% trong vòng nửa tháng.

Trên thị trường tự do, tỷ giá USD tăng chậm hơn. Hiện đồng USD được giao dịch ở mức 25.620 - 25.720 VND/USD, tăng khoảng 170 đồng so với trước kỳ nghỉ Tết.

Nguyên nhân khiến tỷ giá tăng mạnh

Tỷ giá USD tại các ngân hàng tăng trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) liên tục điều chỉnh tỷ giá trung tâm, kéo theo việc nới rộng trần tỷ giá. Từ sau kỳ nghỉ Tết, tỷ giá trung tâm đã tăng tổng cộng 277 đồng, tương đương gần 1,2% – một mức điều chỉnh mạnh so với mức tăng 469 đồng trong cả năm 2024.

Ngoài ra, từ ngày 11/2/2025, NHNN đã nâng giá bán USD lên mức 25.698 đồng sau thời gian dài duy trì ở mức 25.450 đồng. Sau đó, NHNN tiếp tục điều chỉnh giá bán USD theo tỷ giá trung tâm, giữ mức thấp hơn 50 đồng so với trần giao dịch của các ngân hàng.

Áp lực thanh khoản và tác động đến hệ thống ngân hàng

Tại sự kiện Data Talk Tháng 2, chuyên gia Trần Ngọc Báu nhận định việc biến động tỷ giá USD/VND thời gian qua là điều tất yếu. Trong dịp Tết, đồng USD tăng mạnh, tạo áp lực lên tỷ giá. Khi NHNN nới lỏng không gian tỷ giá, các ngân hàng thương mại ngay lập tức tăng giá bán USD, trong khi tỷ giá trên thị trường tự do không thay đổi nhiều.

Ông Báu cho rằng nếu NHNN tiếp tục giữ tỷ giá ổn định, họ sẽ phải bán dự trữ ngoại hối để hút VNĐ về, gây áp lực thanh khoản cho các ngân hàng. Ông cũng lưu ý rằng từ cuối năm 2024 đến đầu năm 2025, hệ thống ngân hàng đã bắt đầu đối mặt với tình trạng thanh khoản thắt chặt. Trong 6 tháng qua, lãi suất trên cả thị trường 1 và thị trường 2 đều tăng, lợi suất trái phiếu cũng nhích lên và lãi suất liên ngân hàng có xu hướng đi lên. Ngay trong kỳ nghỉ Tết, dù tỷ giá căng thẳng, NHNN vẫn bơm khoảng 170.000 tỷ đồng để hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng.

Áp lực thanh khoản buộc các ngân hàng phải tìm kiếm nguồn vốn để phục vụ hoạt động cho vay. Năm 2024, tăng trưởng tín dụng vượt mức huy động vốn, khiến áp lực nguồn vốn ngày càng rõ ràng. Theo đó, lãi suất huy động có thể bị đẩy lên, không phải do chính sách tiền tệ bị siết chặt hay nới lỏng, mà do nguồn vốn hệ thống ngân hàng không còn dồi dào như trước.

Dự báo về cung cầu ngoại tệ

Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu tại Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF), nhận định cung cầu ngoại tệ năm 2025 có dấu hiệu ổn định hơn. Vì vậy, các biến động tỷ giá hiện nay chủ yếu mang tính chất ngắn hạn. Ông nhấn mạnh rằng ưu tiên hàng đầu của NHNN là duy trì thanh khoản cho hệ thống ngân hàng để hỗ trợ tăng trưởng. Nếu NHNN bán dự trữ ngoại hối và rút VNĐ khỏi hệ thống, sẽ tạo ra áp lực lớn lên thanh khoản tiền đồng, điều mà NHNN không mong muốn.

Nhìn chung, biến động tỷ giá USD/VND trong thời gian qua phản ánh sự điều chỉnh hợp lý theo diễn biến thị trường và điều kiện thanh khoản của hệ thống ngân hàng. Nhà đầu tư và doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các động thái từ NHNN để có chiến lược phù hợp.