Nga tăng cường tịch thu tài sản trong nước với thương nhân ngũ cốc, chiếm giữ sân bay Moscow

• Các công ty có liên kết nước ngoài phải đối mặt với nguy cơ bị nhà nước tịch thu gia tăng
• Tài sản của Rodnie Polya được chuyển giao cho cơ quan nhà nước
• Nga đã tịch thu hơn 1 nghìn tỷ rúp tài sản chiến lược vào năm 2023

Trong những ngày đầu tháng 2, nước Nga đang chứng kiến một làn sóng tịch thu tài sản với quy mô lớn, không chỉ nhắm vào các doanh nghiệp nước ngoài mà còn mở rộng sang các tập đoàn trong nước. Điều này diễn ra trong bối cảnh chiến tranh ở Ukraine kéo dài, các lệnh trừng phạt phương Tây siết chặt hơn, và nền kinh tế Nga đang phải thích nghi với một trật tự mới.

Sự kiện nổi bật nhất trong tuần qua là việc Nga chính thức tiếp quản một loạt các tài sản quan trọng, bao gồm công ty buôn bán ngũ cốc hàng đầu Rodnie Polya, sân bay Domodedovo – một trong những cửa ngõ hàng không chính của Moscow, và 16 nhà kho thuộc sở hữu của Raven Russia, một trong những chủ sở hữu kho bãi lớn nhất của Nga.

Vậy điều gì đang thực sự diễn ra? Động cơ thực sự của chính phủ Nga là gì? Liệu đây có phải là một chiến thuật để củng cố quyền kiểm soát nhà nước hay là một tín hiệu cảnh báo cho các doanh nghiệp có liên quan đến nước ngoài? Hãy cùng phân tích sâu hơn.

Làn Sóng Tịch Thu Tài Sản Mới: Không Còn Giới Hạn Ở Doanh Nghiệp Nước Ngoài

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022, nhiều doanh nghiệp phương Tây đã rời khỏi thị trường Nga, dẫn đến việc chính phủ Moscow tịch thu hoặc tiếp quản một số công ty lớn như Danone hay Carlsberg. Nhưng xu hướng mới nhất cho thấy sự tịch thu không còn giới hạn trong phạm vi doanh nghiệp nước ngoài mà đang mở rộng sang cả các doanh nghiệp trong nước có liên kết với các quốc gia mà Nga coi là "không thân thiện".

Theo các tài liệu tòa án, vào ngày 31 tháng 1, chính phủ Nga chính thức tiếp quản ba tập đoàn lớn:

• Rodnie Polya – một trong những công ty giao dịch ngũ cốc quan trọng của Nga, từng kiểm soát 14% xuất khẩu ngũ cốc của nước này.
• Sân bay Domodedovo – một trong những trung tâm hàng không lớn nhất của Moscow.
• 16 nhà kho thuộc Raven Russia – công ty sở hữu kho bãi lớn nhất Nga.

Đây là một cú sốc lớn đối với giới doanh nghiệp, khi mà sự ổn định về quyền sở hữu tài sản giờ đây trở thành một biến số đầy rủi ro.

Rodnie Polya: Bài Học Đắt Giá Cho Doanh Nhân Nga Có Liên Kết Nước Ngoài

Một trong những vụ tịch thu đáng chú ý nhất là công ty giao dịch ngũ cốc Rodnie Polya, do doanh nhân Petr Khodykin sở hữu.

Rodnie Polya từng có một vị thế vững chắc trên thị trường ngũ cốc Nga. Tuy nhiên, trong một thời gian ngắn, thị phần của công ty này suy giảm nhanh chóng, và cuối cùng bị chính phủ tiếp quản. Theo một nguồn tin thân cận, Khodykin đã cố gắng cứu vãn tình hình bằng cách từ bỏ hộ chiếu St. Kitts và Nevis cùng giấy phép cư trú tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất – động thái được cho là để chứng minh lòng trung thành với Nga.

Tuy nhiên, điều này có vẻ không giúp ích được gì. Vào ngày 5 tháng 2, tài sản của Rodnie Polya đã được chuyển cho Rosimushchestvo, cơ quan quản lý tài sản liên bang của Nga. Các luật sư của công ty hiện đang tìm cách kháng cáo lên Tòa án Hiến pháp, nhưng khả năng thành công vẫn là một dấu hỏi lớn.

Câu chuyện của Khodykin có thể là một lời cảnh báo cho các doanh nhân Nga có liên kết nước ngoài. Theo Artem Zhavoronkov, đối tác tại công ty luật Nordic Star của Nga:

"Đây là tín hiệu gửi đến những chủ sở hữu có quốc tịch kép, đặc biệt là từ những quốc gia không thân thiện. Hoặc là từ bỏ quốc tịch nước ngoài hoặc mất doanh nghiệp của bạn tại Nga."

Điều này cho thấy một sự thay đổi quan trọng trong chính sách tài sản của Nga – không chỉ nhắm vào các công ty phương Tây mà cả các doanh nhân Nga có mối quan hệ với các nước "không thân thiện".

Chiến Lược Kiểm Soát Kinh Tế Của Điện Kremlin?

Tổng công tố viên Igor Krasnov cho biết rằng vào năm 2023, Nga đã tịch thu hơn 1 nghìn tỷ rúp (10,34 tỷ USD) tài sản chiến lược và đưa chúng vào tay nhà nước. Các tài sản này được cho là quan trọng đối với sự phát triển kinh tế và năng lực quốc phòng của Nga.

Trong khi một số vụ tịch thu – như Danone và Carlsberg – được thực hiện theo sắc lệnh của tổng thống, thì nhiều vụ khác lại được tiến hành qua hệ thống tòa án. Điều này cho thấy sự đa dạng trong cách tiếp cận của Moscow:

• Khi muốn kiểm soát nhanh chóng các công ty lớn, chính phủ có thể sử dụng sắc lệnh hành pháp.
• Khi cần một quy trình hợp pháp hóa phức tạp hơn, họ sử dụng hệ thống tòa án.

Việc này không chỉ là một chiến lược củng cố quyền lực mà còn là một cách để tạo ra nguồn thu bổ sung cho chính phủ. Trong bối cảnh nền kinh tế Nga chịu áp lực từ các lệnh trừng phạt phương Tây, việc thu hồi tài sản có thể là một biện pháp để đối phó với tình trạng suy giảm doanh thu nhà nước.

Tương Lai Nào Cho Doanh Nghiệp Tại Nga?

Một số luật sư nhận định rằng việc tịch thu tài sản sẽ còn tiếp diễn và có thể lan sang các lĩnh vực chiến lược khác như dầu khí, vận tải và công nghệ. Một ví dụ điển hình là vụ kiện chống lại công ty dịch vụ dầu khí Borets vào ngày 5 tháng 2 – một dấu hiệu cho thấy ngành năng lượng cũng không tránh khỏi làn sóng này.

Theo Yevgeny Nadorshin, nhà kinh tế tại PF Capital:

"Tốc độ đưa ra quyết định tịch thu tài sản đang gia tăng đáng kể, và điều đó cho thấy có một sự cấp bách tài chính đằng sau. Các lệnh trừng phạt mới từ phương Tây có thể đã khiến chính phủ Nga phải hành động quyết liệt hơn."

Bên cạnh đó, nguyên tắc "trung thành với nước Nga" cũng trở thành một yếu tố then chốt. Những ai sở hữu quốc tịch nước ngoài hoặc có liên kết với các nước "không thân thiện" sẽ gặp rủi ro lớn hơn.

Kết Luận: Một Trật Tự Mới Đang Hình Thành?

Việc Nga đẩy mạnh thu hồi tài sản trong nước cho thấy một sự thay đổi căn bản trong cách tiếp cận nền kinh tế. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp nước ngoài mà cả các doanh nhân Nga có liên kết với phương Tây.

Dưới góc nhìn của chính phủ Nga, đây có thể là một bước đi nhằm tăng cường kiểm soát chiến lược và bảo vệ lợi ích quốc gia. Nhưng đối với giới doanh nghiệp, đây là một tín hiệu đáng lo ngại, cho thấy rằng quyền sở hữu tài sản tại Nga không còn được đảm bảo như trước.

Liệu đây có phải là hồi kết của quá trình tư nhân hóa tại Nga? Hay đơn giản chỉ là một giai đoạn chuyển đổi trong bối cảnh địa chính trị đầy biến động? Chỉ có thời gian mới có thể trả lời.