Giá gạo tăng vọt, Nhật Bản mở phiên đấu giá gạo dự trữ khẩn cấp nhằm bình ổn giá

Nhằm đối phó với tình trạng giá gạo tăng cao, Nhật Bản đã chính thức tổ chức phiên đấu giá gạo dự trữ khẩn cấp đầu tiên. Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản dự kiến công bố kết quả đấu giá 150.000 tấn gạo vào ngày 12/3, với kế hoạch đưa số gạo này lên kệ hàng vào cuối tháng 3. Nếu cần thiết, một phiên đấu giá bổ sung 60.000 tấn cũng sẽ được tổ chức.

Bộ trưởng Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Eto Taku phát biểu trước Quốc hội Nhật Bản vào ngày 10/3: "Đây là một tình huống rất đặc biệt. Chúng tôi hy vọng sẽ giảm bớt khó khăn cho người tiêu dùng bằng cách giải quyết những vấn đề còn tồn đọng trong mạng lưới cung ứng."

Nguyên nhân đẩy giá gạo tăng cao

Các chuyên gia Nhật Bản cho rằng cuộc khủng hoảng gạo hiện tại xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau:

• Du lịch bùng nổ: Số lượng du khách tăng mạnh đã khiến nhu cầu tiêu thụ gạo, đặc biệt là trong các món ăn như sushi, tăng cao.
• Biến đổi khí hậu: Nhật Bản đối mặt với nắng nóng kỷ lục trong những năm gần đây, gây mất mùa nghiêm trọng.
• Tâm lý hoảng loạn: Lời cảnh báo về một trận "siêu động đất" vào mùa hè 2024 đã khiến người dân đổ xô tích trữ gạo, khiến nguồn cung cạn kiệt và đẩy giá lên cao.

Đặc biệt, vào tháng 8/2024, sau khi chính phủ cảnh báo về trận động đất lớn kèm bão mạnh nhất trong nhiều thập kỷ, các quầy gạo tại nhiều siêu thị và cửa hàng trở nên trống rỗng. Sự kiện này diễn ra trùng với kỳ nghỉ lễ Obon (13-16/8), thời điểm người Nhật tưởng nhớ tổ tiên, càng làm nhu cầu gạo tăng đột biến.

Thêm vào đó, một số doanh nghiệp lợi dụng tình hình để tích trữ gạo, chờ giá tăng cao rồi mới bán ra, làm vấn đề trở nên trầm trọng hơn.

Giải pháp từ chính phủ Nhật Bản

Hiện nay, Nhật Bản duy trì khoảng 1 triệu tấn gạo dự trữ khẩn cấp tại 300 cơ sở trên toàn quốc. Mỗi năm, chính phủ mua vào 200.000 tấn gạo để dự trữ, sau đó bán ra sau 5 năm, chủ yếu dùng làm thức ăn gia súc.

Trước đây, kho gạo dự trữ chỉ được mở trong các tình huống thảm họa. Đây là lần đầu tiên Tokyo phải thực hiện điều này để giải quyết vấn đề chuỗi cung ứng kể từ khi kho dự trữ được thành lập vào năm 1995.

Theo Kyodo News, dữ liệu cuối tháng 2/2025 cho thấy giá gạo tại Nhật Bản đã tăng 27,7% so với năm 2023, mức tăng cao nhất kể từ năm 1975. Riêng tháng 12/2024, giá gạo tăng 64,5% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy mức độ căng thẳng của thị trường.

Việc tổ chức đấu giá và đưa gạo dự trữ ra thị trường được kỳ vọng sẽ giúp giảm bớt áp lực giá cả và đảm bảo nguồn cung ổn định cho người dân Nhật Bản.